# ছৈয়দ বুলবুল জামানুৰ হক 

স্বীকাৰ কৰাত মোৰ লজ্জা নাই যে অন্য কোনো দৰিদ্ৰ লোকৰ সন্তানৰ দৰেই মোৰ শৈশৱ আৰু কৈশোৰৰ সময়ছোৱা পাৰ হৈছে৷ কেতিয়াবা মই মজদুৰৰ কাম কৰিছো, কেতিয়াবা কাঠফলা কাম, কেতিয়াবা আকৌ মালবাহী নাৱৰ নাৱৰীয়াৰ কাম৷ ...অতীত যিয়েই নহওক লাগি থকাৰ শক্তি থাকিলে মানুহৰ ভৱিষ্যত সুন্দৰ হৈ উঠে৷ —আব্ৰাহাম লিংকন 

• ইচ্যুহীন নিৰ্বাচন : অসমত উন্নয়ন নহয়, কুৎসা ৰটনাই এতিয়া প্রার্থীৰ প্ৰচাৰৰ অস্ত্র
• নতুন ভোটাৰে কাক পচন্দ কৰিব : দেশত নির্ণয় কৰিব দেশৰ ২৮২টা সমষ্টিৰ প্ৰাৰ্থীৰ ভাগ্য

২০১৯ চনৰ লোকসভা নির্বাচন৷ অইনবাৰৰ তুলনাত এইবাৰৰ নির্বাচন এক বিশেষ তাৎপর্য বহন কৰিছে এই কাৰণেই যে নির্বাচনী যুঁজখনত অৱতীৰ্ণ হোৱা দুটা শক্তিশালী প্রতিপক্ষ দলে এটাই আনটোক পৰাস্ত কৰিবলৈ প্রত্যেকেই বিশেষ ৰণনীতি তৈয়াৰ কৰিছে। অসমত এফালে মিত্রজোটত অগপ-বিপিএফ-বিজেপি এটা গোট আৰু আনফালে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ এক শক্তিশালী প্রতিপক্ষ। আনহাতে ক্ষুদ্র যেনে এআইইউডিএফ, বাম দলসমূহক আদি কৰি কিছুমান অখ্যাত দলেও নির্বাচনী যুঁজখনত অংশ লোৱা পৰিলক্ষিত হৈছে। আনহাতে বাঁও দলববাৰে সীমিত শক্তিৰে কিছু কিছু অঞ্চলত বিশেষ প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিব বুলি ধাৰণা কৰা হৈছে। কিন্তু এইবাৰৰ নিৰ্বাচনত অসমত মুখ্য ভূমিকা পালন কৰিব দুই শক্তি এটা হ’ল ভাৰতৰ জাতীয় কংগ্ৰেছ আৰু আনটো হ’ল অগপ, বিপিএফ, বিজেপি, মিত্রজোট। অসমবাসী ৰাইজে এই দুটা শক্তিৰ যিকোনো এটা শক্তিক বাছনি কৰি হয়তো নিজৰ ভোটাধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিব।পিছে ভোট দিব কাক আৰু কি দিব? সম্প্ৰতি এয়াই হৈ পৰিছে এক লাখটকীয়া প্ৰশ্ম৷ ৰাজনৈতিক দলসমূহে যিমানেই ৰণনীতি প্ৰস্তুতি নকৰক কিয় (?), সত্য এয়াই যে সপ্তদশ লোকসভা নির্বাচনৰ সম্পূৰ্ণ ইচ্যুহীন৷ উন্নয়ন নহয়, কুৎসা ৰটনাই এতিয়া প্রার্থীৰ প্ৰচাৰৰ অস্ত্র হৈ পৰিছে৷ ২০১৪ চনত মোদী ঢৌৰ সমান্তৰালভাৱে পৰিৱৰ্তনৰ দোহাই দি বিজেপিয়ে কেন্দ্ৰত শাসনৰ বাঘজৰী হস্তগত কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল। কংগ্ৰেছৰ একেৰাহে পোন্ধৰ বছৰীয়া অপশাসনৰ অন্ত বিচাৰি অসমৰ ৰাইজেও বিজেপিকেই ৰাজ্যৰ শাসনৰ গাদীত বহুৱাইছিল। বিগত বিধানসভা নির্বাচনৰ সময়ত বিজেপিয়ে অসমবাসীক নিবনুৱা সমস্যাকে ধৰি আন বহু সমস্যা সমাধান কৰিব বুলি প্রতিশ্রুতি দিছিল। কিন্তু সেই প্রতিশ্রুতি আজিও পূৰণ নকৰিলে বিজেপিয়ে। ইয়াৰ বিপৰীতে চৰকাৰী বিভিন্ন বিভাগত বিজেপিৰ নেতা-পালিনেতাই নিজৰ অঙহী-বঙহীক নিযুক্তিহে দিলে। লোকসভা নির্বাচনৰ সময়ত এইবাৰ বিজেপিৰ নেতাসকলৰ সুৰ সলনি হৈছে। তেওঁলোকে অসমৰ কোনো উন্নয়নৰ ইছু লৈ ভোটাৰৰ কাষ চপা নাই। অসমৰ বান সমস্যা, নিবনুৱা সমস্যা, বিদেশীৰ সমস্যাকে ধৰি এশ এবুৰি সমস্যাৰ ভিতৰৰে এটা সমস্যাক লৈয়ো কোনো এজন বিজেপি প্রার্থী অথবা নেতাই নির্বাচনী প্রচাৰ সভাত এটা শব্দও কোৱা নাই। ইয়াৰ বিপৰীতে কেৱল কুৎসা ৰটনাতেই ব্যস্ত হৈ আছে বিজেপিৰ প্রার্থী তথা নেতাসকল। প্রতিপক্ষ বুঢ়া গৰুৰ পৰা আৰম্ভ কৰি যিমান পাৰি সিমান বেয়াকৈ বিশ্লষণ লগাই গালি পৰাতেই ব্যস্ত আছে বিজেপিৰ নেতা তথা প্রার্থীসকল। সমস্যা সমাধানৰ প্রতিশ্রুতি দিয়াৰ সলনি বিজেপিৰ বহু নেতাই ৰাজপথত প্রচাৰ অভিযানৰ নামত উর্ধবাহু নৃত্য কৰাহে পৰিলক্ষিত হৈছে। এনে পৰিস্থিতিত নির্বাচন অন্ত পৰাৰ পিছত বিজেপিয়ে যদি চৰকাৰ গঠন কৰিবলৈ সক্ষম হয় তেন্তে জনতাই তেওঁলোকক জবাবদিহি কৰিবলৈ কোনো পথেই নাথাকিব। কিয়নো নির্বাচনী প্রচাৰৰ সময়ত বিজেপিৰ কোনো নেতা অথবা প্রার্থীয়ে ভোটাৰক কোনো এটা সমস্যা সমাধান কৰিব বুলিয়েই প্রতিশ্রুতি দিয়া নাই। কেৱল গালি-গালাজ আৰু তুচ্ছ-তাচ্চিল্যৰ জৰিয়তেই বিজেপিৰ নেতা-প্রার্থীয়ে নির্বাচনী প্রচাৰ চলাইছে। দেশৰ সংসদীয় নির্বাচনৰ ইতিহাসত এনেধৰণৰ নির্বাচনী প্রচাৰ হয়তো এইবাৰেই প্রথম। অসমৰ ভোটাৰ ৰাইজক ভেড়া সজাই বিজেপিৰ নেতা তথা প্রার্থীয়ে এই আত্মবিশ্বাস ৰাখিয়েই আকৌ এবাৰ মোদীৰ চৰকাৰ হ’ব বুলি আওৰাই আছে৷ আজি যিসকল লোকে আকৌ এবাৰ মোদীৰ চৰকাৰ শীৰ্ষক গীতত নৃত্য কৰিছে তেওঁলোকে এবাৰ নিজকে সুধি চাইছেনে— বিগত পাঁচটা বছৰত প্রধান মন্ত্রী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে যিবোৰ প্রতিশ্রুতি দিছিল সেই প্রতিশ্রুতিসমূহ আখৰে আখৰে পালন কৰা হৈছেনে? তাৎপর্যপূর্ণ কথাটো হ’ল বিজেপিয়ে যিবোৰ প্রতিশ্রুতি দিল্লীৰ পৰা দি আহিছে সেই প্রতিশ্রুতিসমূহৰ ভিতৰত অসম তথা উত্তৰ-পূর্বাঞ্চলক উপকৃত কৰিব পৰা এটা প্রতিশ্রুতিও নাই।

স্মৰ্তব্য যে উগ্র হিন্দুত্ববাদী বিজেপি দল শাসনত আহিলে অসমীয়া ভাষা-সংস্কৃতিৰ ওপৰত এক ভাবুকিৰ সৃষ্টি হ’ব বুলি যোৱাটো লোকসভা নিৰ্বাচনত বিশেষজ্ঞসকলে ধাৰণা কৰিছিল৷ দলটোৱে শেহতীয়াকৈ অসমত নাগৰিকত্ব সংশোধনী বিধেয়কখন গৃহীত কৰি অসমত গতাই দিব বিচৰা কাৰ্যটোৱেই বিশেষজ্ঞসকলৰ ধাৰণাক সত্যতাক প্ৰমাণিত কৰিলে। বর্তমানলৈ ৰাজ্যখনৰ প্রতিটো সম্প্রদায় মিলাপ্ৰীতিৰে/শান্তিৰে বসবাস কৰি আছে যদিও বিজেপিৰ আগ্রাসী বিভাজনমূখী নীতিয়ে ৰাজ্যখনৰ শান্তি-সম্প্রীতিৰ অৱক্ষয় হ'ব পাৰে বুলি বহুতৰে ধাৰণা। দলটোৱে শাসনত অধিষ্ঠিত হোৱাৰ কিছুদিন পিছতেই প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদীয়ে আমেৰিকাৰ মোডিছন স্কোৱেৰৰ ভাৰতীয় মূলৰ ব্যৱসায়ীসকলক সম্বোধন কৰোতে উল্লেখ কৰিছিল যে সাতশ বছৰৰ পিছত ভাৰতবৰ্ষত পুনৰ তেওঁলোক শাসনলৈ আহিছে।অর্থাৎ এই বক্তব্যৰ অন্তর্নিহিত অর্থ হ’ল যে দেশত পুনৰ হিন্দুত্ববাদৰ সূচনা মোদী চৰকাৰে কৰিছে। ভাৰতবৰ্ষখন হিন্দু ৰাষ্ট্ৰ কৰা তেওঁলোকৰ মূল লক্ষ্য। আনহাতে কেন্দ্ৰৰ অধিষ্ঠিত মোদী চৰকাৰে যোৱা পাঁচবছৰ কালৰ শাসন ব্যৱস্থা অধ্যয়ন কৰিলে এটা কথা স্পষ্ট হয় যে এওঁলাক হ’ল ধনিক-বণিক শ্ৰেণীৰ চৰকাৰ। ধনী-বণিক শ্ৰেণীৰ সুবিধাৰ কাৰণে তেওঁলোক যিকোনো জনস্বার্থ বিৰোধী সিদ্ধান্ত ল'বলৈ কুণ্ঠাবোধ নকৰে। কৃষক-শ্রমিক-দুখীয়া-শ্রমজীৱি বৃহৎ সংখ্যক ভাৰতীয়ৰ কল্যাণৰ বাবে ভাবিবলৈ তেওঁলোকৰ সময়ৰ অভাৱ হয়। কেন্দ্ৰত শাসন কৰা মোদী চৰকাৰে বিমুদ্ৰাকৰণ প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে দেশৰ অৰ্থনীতিত চৰম আঘাত কৰিছে আৰু যাৰ প্ৰভাৱ ক্ষুদ্ৰ আৰু মধ্যবিত্ত শ্ৰেণীৰ লোকৰ ওপৰত পৰিছে৷ আনহাতে যোৱা সময়ছোৱাত বিদেশী বিতাড়ণ, নিৱনুৱাক কৰ্ম সংস্থাপন, দুখীয়া লোকৰ একাউণ্টত ধন জমা, মূল্যবৃদ্ধি নিয়ন্ত্ৰণ, দুৰ্নীতি নিয়ন্ত্ৰণ, কলা ধন ওভতাই অনা আদি কৰি দিয়া প্ৰতিশ্ৰুতিসমূহৰ এটাও পালন কৰিব পৰা নাই মোদী চৰকাৰে৷ তাৰোপৰি, ধর্মীয় সংখ্যালঘুক শোষন কৰা মনোভাৱ অতিকৈ আপত্তিজনক আৰু দুর্ভাগ্যজনক। সর্বোপৰি, বর্তমান দেশভক্ত আৰু দেশদ্রোহীৰ নামত যি অদৰকাৰী এক বিতর্ক সৃষ্টি কৰা হৈছে কৌশলগতভাৱে, সেয়া কোনো সুস্থ বিবেকবান, নিৰপেক্ষ লোকে সমর্থন কৰিব নোৱাৰে। এই বিতর্কৰ যোগেদি হিন্দুত্ববাদী আদৰ্শৰ বিৰোধীসকলক দেশদ্রোহী সজাবলৈ অহৰহ চেষ্টা চলোৱা হৈছে৷

ইপিনে অসম আন্দোলনৰ নেতৃবৃন্দৰ দ্বাৰা গাঠিত জাতীয়তাবাদী আদৰ্শৰ অগপ দলে দুটা কার্যকাল অর্থাৎ দহটা বছৰৰ অসমত শাসন কালত অসমবাসীয়ে অগপ চৰকাৰৰ পৰা কি পালে কি হেৰুৱালে সেয়া কাৰো অবিদীত নহয়। অসমত অগপৰ শাসন আৰু দিল্লীত এনডিএ চৰকাৰ থকা কালত অসমত হোৱা গুপ্তহত্যা আজিও অসমবাসীৰ মনত সজীৱ হৈয়ে আছে। কৰ্মচাৰীৰ নিয়মীয়া দৰমহা দিব নোৱাৰা অৱস্থাত নতুন নিযুক্তি বন্ধ কৰা আৰু নতুন পদ সৃষ্টি নকৰাৰ পৰামর্শ দিল্লীত থকা এনডিএ চৰকাৰৰ পৰা আছিল। ৰাস্তা-ঘাটকে আদি কৰি সকলোধৰণৰ উন্নয়ন স্তব্ধ হৈ পৰা অগপৰ শাসনৰ সেই দিনবোৰৰ কথা মনত পৰিলে আজিও এক ভয়াৱহ প্রতিচ্ছবি চকুৰ আগত ভাহি আছে। সোণৰ অসম গঢ়াৰ প্রতিশ্রুতিৰে দহটা বছৰ শাসন কৰা অগপ দলৰ নেতৃবৃন্দই নিজৰ নিজৰ সোণৰ সংসাৰহে গঢ়িলে। আনহাতে তৃণমূল পৰ্যায়ৰ কৰ্মীক গুৰুত্বহীন কৰি মুষ্টিমেয় অগপ নেতাই ধন আৰু গাদীকে ধৰি নিজৰ স্বাৰ্থ আদায়ৰ বাবে অসমীয়াৰ আৱেগ-অনুভূতিক জলাঞ্জলী দি অসমত বলপূৰ্বকভাৱে নাগৰিকত্ব সংশোধনী বিল জাপি দিব বিচৰা বিজেপি দলটোৰ সৈতে পুনৰ মিত্ৰতা কৰাটো অসমবাসীয়ে কোনোপধ্যে মানি ল’ব পৰা নাই৷

একেদৰে প্রাক্তন সন্ত্রাসবাদী সংগঠন বিএলটিৰ দ্বাৰা গঠিত হাগ্রামা মহিলাৰীৰ নেতৃত্বত ৰাজনৈতিক দল বিপিএফ যোৱা দুটা কার্যকালকে ধৰি প্রায় বাৰ বছৰ কাল বিটিএডি শাসন কৰি আহিছে। অসমৰ পৰা নতুন বড়োলেণ্ড নামেৰে এক পৃথক ৰাজ্য গঠন কৰাই তেওঁলোকৰ মূল লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য। বিচ্ছিন্নতাবাদী সংগঠনৰ প্রাক্তন মূৰব্বী হাগ্লামা মহিলাৰীৰ কার্যকলাপ-শাসন ব্যৱস্থা কিমান দূৰ গণতান্ত্রিক হ'ব পাৰে তাক সহজেই অনুমেয় পাৰি৷ যোৱা বাৰটা বছৰত বিটিএডি এলেকাত অনাবড়ো প্রায় প্রতিটো সম্প্রদায়ৰ ওপৰতে কম বেছি পৰিমাণে অত্যাচাৰ হৈ আহিছে৷ ধর্মনিৰপেক্ষ, গণতান্ত্রিক দেশৰ অংগৰাজ্য অসমৰ বিটিএডি এলেকাত ভাৰতীয় সংবিধানত উল্লেখিত নীতি-নিয়ম উলংঘন হৈ থকাৰ লগতে বর্তমানেও বড়োলেণ্ডত অনাবড়োৰ সংবিধান প্রদত্ত বিভিন্ন ধৰণৰ অধিকাৰবোৰ অসুৰক্ষিত৷ যি দলৰ মূল লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য হ’ল পৃথক ৰাজ্য গঠন কৰা আৰু নিজকে অসমীয়া নহয় সঘনে দাবী কৰি আহিছে৷ তাৰ পিছতো অসমবাসীয়ে বিজেপি-অগপ-বিপিএফ মিত্ৰজোঁটক গ্ৰহণ কৰিব নে?

ইয়াৰ বিপৰীতে দীর্ঘদিন দেশ শাসন কৰা ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ অহংকাৰ, পৰিয়ালকেন্দ্রিক স্বজনপ্রীতিৰ ৰাজনীতিয়ে সকলোকে আমুৱাইছে। এই দলে সমাজৰ প্ৰতিটো জনগোষ্ঠী/সম্প্রদায়ক প্রতিনিধিত্ব কৰিলেও দুর্নীতি ভ্রষ্টাচাৰ আৰু কিছু হঠকাৰী সিদ্ধান্তৰ বাবে আজি দলটো ৰাইজৰ বাবে অপ্রিয়ভাজন হ'ব লগা হৈছে। সেয়ে সাধাৰণ ৰাইজ আজিও সিদ্ধান্ত ল'ব নোৱাৰা এক উপায়বিহীন অৱস্থাত উপনীত হৈছে।

ইপিনে এআইইউডিএফ দলেও যোৱা বাৰটা বছৰৰ কাম-কাজৰ খতিয়ান আৰু শীর্ষ নেতৃত্বই কৰা বেপেৰুৱা অভিপ্রায় অতিকৈ লজ্জাজনক। যি লক্ষ্য আৰু উদ্দেশ্য লৈ এই দলৰ জন্ম হৈছিল বর্তমান দলটো সেই নির্ধাৰিত দিশৰ পৰা আঁতৰি অহা যেন অনুমান হয়। ২০১৪ চনৰ লোকসভা নির্বাচনতো লখিমপুৰ, যোৰহাট, শিলচৰ, মঙলদৈ, গুৱাহাটী আদি সমষ্টিত এই দলে বিজেপি বিৰোধী ভোট বিভাজন কৰি বিজেপি দলৰ প্ৰাৰ্থীৰ জয় সুনিশ্চিত কৰিছিল। একেদৰে ৰাজ্যখনত অনুষ্ঠিত হৈ যোৱা ২০১৬ চনৰ বিধানসভা নিৰ্বাচনত প্রার্থীকেন্দ্রিক দুর্নীতি আৰু প্ৰায় (প্রাকে প্রকাৰে) প্রত্যক্ষ বা পৰোক্ষভাৱে হিন্দুত্ববাদী দল বিজেপিক সহায় কৰি থকা বুলি উঠা অভিযোগ একেবাৰে মিছা নহয়৷ কাৰণ এআইইউডিএফ দলৰ ভেঁটি মজবুত নথকা নগণ্য সংখ্যক সংখ্যালঘু ভোটাৰ থকা ভালেকেইখন সমষ্টিত প্রার্থী প্রক্ষেপ কৰি বিজেপি বিৰোধী ভোট বিভাজন কৰি প্ৰকাৰন্তৰে বিজেপিক সহায় কৰিছিল৷ অর্থাৎ আইএমডিটি বাতিল হোৱাত সংখ্যালঘু ৰাইজক সুৰক্ষা দিয়াৰ শ্লোগানেৰে জন্ম লোৱা এআইইউডিএফ দলে আইএমডিটি আইন বাতিল কৰি জাতীয় নায়ক আখ্যা পোৱা সৰ্বানন্দ সোণোৱালক অতি সহজেই ৰাজ্যখনৰ মুখ্যমন্ত্রী হোৱাৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিছিল৷ আনহাতে মৌলানা (!) বদৰউদ্দিন আজমলে সমগ্ৰ নাৰীজাতিকে অপমানসূচক মন্তব্য কৰি তেওঁৰ দলৰে এগৰাকী দলত্যাগী মহিলা নেত্রীৰ বিৰুদ্ধে যি নিকৃষ্ট মন্তব্য কৰিছিল সেই বিষয়েও ৰাইজ অজানা নহয়। অংহকাৰী আজমলে গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়ৰ দুজন প্ৰৱক্তাক ‘দালাল’ আখ্যাৰে অপমানিত কৰি আৰু কেইজনমান প্রবীণ ৰাজনীতিবিদক তেওঁৰ টকাৰে লোহ যোৱা বুলি সদৰী কৰিছিল। কিছুদিন পূৰ্বেও ধুবুৰীত এগৰাকী সাংবাদিককো আক্ৰমণৰ লক্ষ্য হিচাপে অশ্ৰব্য গালি-গালাজেৰে গণতন্ত্ৰৰ চতুৰ্থ স্তম্ভকো অপমান কৰিবলৈ কুণ্ঠাবোধ কৰা নাই৷ তাৰোপৰি, কোনো বিষয়তে সঠিক নীতি, আদর্শ আৰু কাৰ্যসূচী নথকা এটা আৱেগিক দল ৰাইজৰ আশা-আকাঙ্খা পূৰণত কেতিয়াও সফল হ’ব নোৱাৰে। তেনেস্থলত অসমবাসীয়ে এআইইউডিএফ দলটোক কেনেদৰে গ্ৰহণ কৰিব সেয়াও সময়েহে ক’ব৷

একেদৰে বাঁও দলবোৰৰ প্ৰভাৱো অতি সীমিত। কিছুসংখ্যক প্রার্থী বাঁও দলবোৰে প্ৰক্ষেপ কৰিলেও বর্তমান অতি উচ্চাকাংক্ষী দুর্নীতিগ্রস্ত সমাজ জীৱনত সৎ, নিকা, নিষ্ঠাৱান লোকৰ গ্রহণযোগ্যতা কিমান সেয়া বিগত নিৰ্বাচনসমূহত প্রমাণ হৈ আহিছে৷ বাঁও দলবোৰৰ নীতি-আদৰ্শৰ লগত বহুতে এশ শতাংশ সহমত নাথাকিলেও দলটোৰ ধৰ্মনিৰপেক্ষ গণতান্ত্রিক ভূমিকা অতি উচ্চ প্রশংসাৰ যোগ্য বুলি প্রতিপক্ষয়েও স্বীকাৰ কৰিবলৈ বাধ্য। সেয়ে বৰ্তমানৰ ধর্মীয় মেৰুকৰণৰ ৰাজনীতিৰ বাতাবৰণত বাঁও গণতান্ত্রিক ধর্মনিৰপেক্ষ দলক শক্তিশালী কৰিব পাৰিলে সমাজ উপকৃত হ’লহেঁতেন। পূর্বে কিছুক্ষেত্ৰত দলটোৰ আঁকোৰগোজ সিদ্ধান্তৰ বাবে দলটো সীমাবদ্ধ/সীমিত লোকৰ মাজতে আৱদ্ধ থাকিব লগাত পৰিল। বর্তমান পৰিস্থিতিৰ সলনি হৈছে। বাঁওপন্থীসকলেও আক্টোৰগোজ স্বভাৱ পৰিহাৰ কৰি সকলোৰে গ্রহণযোগ্য স্থিতি গ্রহণ কৰিলে বোধকৰো সৰ্বসাধাৰণৰ মাজত নিজৰ স্থিতি কিছু হলেও সবল কৰিবলৈ সক্ষম হ'ব।

নতুন ভোটাৰে কাক পচন্দ কৰিব : নির্ণয় কৰিব দেশৰ ২৮২টা সমষ্টিৰ প্ৰাৰ্থীৰ ভাগ্য 

লোক সভাৰ নিৰ্বাচনত এইবাৰ দেশৰ মুঠ ২৮২টা সমষ্টিত নতুন অর্থাৎ যুৱ ভোটাৰে নিৰ্ণায়ক ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে। নির্বাচন আয়োগৰ তথ্য বিশ্লেষণ কৰি এই কথা কোৱা হৈছে। এই সমষ্টিবোৰত ২০১৪ চনত বিজয়ী প্রার্থী আৰু তেওঁৰ নিকটতম প্রার্থীৰ মাজৰ ভোট ব্যৱধানতকৈ এইবাৰৰ লোক সভাৰ নিৰ্বাচনত প্ৰথমবাৰ ভোট দিবলগীয়া নতুন ভোটাৰৰ সংখ্যা বহুত বেছি। ১৯৯৭–২০০১ সময়ছোৱাত জন্ম গ্রহণ কৰা এই ভোটাৰসকলে যোৱাবাৰৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনত ভোটাধিকাৰ পোৱা নাছিল। উক্ত বিশ্লেষণৰ পৰা কৰা অনুমান প্রতিটো লোক সভা সমষ্টিত গড় হিচাপত নতুন ভোটাৰৰ সংখ্যা প্রায় ১.৪৯ লাখ হ’ব। ইয়াৰে একাংশই ২০১৪ চনৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনৰ পাছত হোৱা বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনত ভোট দিব পাৰে, কিন্তু লোক সভাৰ নিৰ্বাচনত এইবাৰ প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভোটাধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিব। তথ্য অনুসৰি লোক সভাৰ প্রায় ২৮২টা সমষ্টিত যুৱ ভোটাৰে নিৰ্ণায়ক ভূমিকা পালন কৰিব পাৰে। এই বিশ্লেষণ কৰা হৈছিল ২০১৪ চনৰ পাছত ১৮ বছৰ সম্পূৰ্ণ কৰা আৰু ভোটাৰ তালিকাত নাম অন্তর্ভুক্ত কৰা নতুন ভোটাৰসকলক লৈ। এই ২৮২টা সমষ্টিৰ ভিতৰত ২১৭টা ১২খন ৰাজ্যৰ। এই ৰাজ্যকেইখন আৰু লোক সভা সমষ্টিৰ সংখ্যা হ’ল— পশ্চিম বংগ (৩২টা সমষ্টি), বিহাৰ (২৯টা সমষ্টি), উত্তৰ প্রদেশ (২৪টা সমষ্টি), কর্ণাটক (২০টা সমষ্টি), তামিলনাড়ু (২০টা সমষ্টি), ৰাজস্থান (১৭টা সমষ্টি), কেৰালা (১৭টা সমষ্টি), ঝাৰখণ্ড (১৩টা সমষ্টি), অন্ধ্র প্রদেশ (১২টা সমষ্টি), মহাৰাষ্ট্র (১২টা সমষ্টি), মধ্য প্রদেশ (১১টা সমষ্টি) আৰু অসম (১০টা সমষ্টি)। এই ৰাজ্যকেইখনত নতুন ভোটাৰৰ সংখ্যা যোৱাবাৰৰ নিৰ্বাচনত বিজয়ী প্রার্থীৰ ব্যৱধানতকৈ বহুত বেছি। উত্তৰ প্ৰদেশত নতুন ভোটাৰৰ গড় সংখ্যা সর্বাধিক ১.১৫ লাখ। ই এই সমষ্টিবোৰত জয়ৰ ব্যৱধান ১.৮৬ লাখতকৈ অধিক। উল্লেখযোগ্য যে এইবাৰৰ সাধাৰণ নিৰ্বাচনত নতুন ভোটাৰৰ সংখ্যা প্রায় ৮.১ কোটি। এইবাৰৰ লোকসভাৰ নিৰ্বাচনত এই ৮.১ কোটি নতুন ভোটাৰে ৰাহুল গান্ধীৰ নেতৃত্বৰ কংগ্ৰেছক ভোট দিব নে প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্ৰ মোদী-অমিত শ্বাহৰ বিজেপিক ভোট দিব সেইটো লাখটকীয়া প্রশ্ন হৈ পৰিছে।

সেয়ে, প্রতিজন অসমবাসীৰ এটা নৈতিক দায়িত্ব আহি পৰিছে যাতে এক সুস্থিৰ, স্থায়ী, শান্তিপ্রিয় সকলো সম্প্রদায়ৰ মাজত সমন্বয় ৰক্ষা কৰিব পৰা এটা দায়িত্বশীল চৰকাৰ দিল্লীত শাসনৰ গাদীত বহিব পাৰে তাৰ বাবে নিজৰ নিজৰ ভোটাধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিব লাগিব।

ফোন ঃ 9435983235

ই-মেইল : jamanur786@gmail.com

ব্লগ : bulbuljamanur.blogspot.in

#ছৈয়দ বুলবুল জামানুৰ হক

কংগ্রেছ চৰকাৰে তিনিটা কার্যকালত ঘোষণা কৰা অভিলাষী আঁচনিকে হাইজেক কৰি বিজেপি-নেতৃত্বাধীন চৰকাৰে লোক সভাৰ নির্বাচন জয়ৰ বাবে মেলি দিছে অশ্বমেধৰ ঘোঁৰা৷ আৰু মাত্র দুই-তিনি দিনৰ ভিতৰতে ঘোষণা হ’ব লোক সভাৰ নির্বাচনৰ দিন৷

মুখ্যমন্ত্রী সর্বানন্দ সোণোৱাল, বিত্তমন্ত্রী হিমন্ত বিশ্ব শর্মা, পৰিবহণ মন্ত্রী চন্দ্রমোহন পাটোৱাৰীকে ধৰি সোণোৱাল মন্ত্রীসভাৰ সদস্যসকলে এটাৰ পাছত আন এটা আঁচনি এটা দিনো বিৰতি নোলোৱাকৈ উদ্বোধন কৰি গৈছে৷ কিন্তু এই আঁচনিসমূহৰ ভিতৰত অধিকাংশ আঁচনিয়ে পূর্বৰ কংগ্রেছ চৰকাৰ ক্ষমতাত থকা দিনৰে৷ আঁচনিৰ নাম সলনি হৈছে, কিন্তু বিজেপি-নেতৃত্বাধীন চৰকাৰৰ দিনত গ্রহণ কৰা অভিলাষী আঁচনিৰ মূল উদ্দেশ্য একেই আছে৷

কংগ্রেছৰ দৰে সূতা-কম্বল বিতৰণ কৰি হিতাধিকাৰী সৃষ্টি কৰা ৰাজনীতি কৰাৰ পৰিৱর্তে বিকাশৰ ৰাজনীতি কৰাৰ কথা বিজেপি-নেতৃত্বাধীন চৰকাৰে ঘোষণা কৰিছিল ৷ কিন্তু লোক সভাৰ নির্বাচনৰ পূর্বে লাখ লাখ হিতাধিকাৰীক উপকৃত কৰিব পৰা এখনৰ পাছত আন এখন আঁচনি উদ্বোধন কৰিছে মুখ্যমন্ত্রী সোণোৱাল আৰু তেওঁৰ মন্ত্রীসভাৰ সদস্যসকলে৷ যোৱা এক মার্চৰ পৰা সোণোৱাল চৰকাৰে ৰাজ্যত ৰূপায়ণ কৰিছে এখন অভিলাষী আঁচনি৷

‘অন্ন’ নামৰ এই আঁচনিৰ অধীনত ৰাজ্যৰ ৫৭ লাখ পৰিয়ালে লাভ কৰিব এটকা দামত প্রতি কেজি চাউল৷ কংগ্রেছ চৰকাৰৰ দিনত খাদ্য সুৰক্ষা আইনৰ অধীনত অসমত উক্ত পৰিয়ালসমূহে লাভ কৰিছিল তিনি টকা দামত প্রতি কেজি চাউল৷ কৃষকৰ সা-সঁজুলি আঁচনিৰ অধীনত বর্তমানৰ চৰকাৰে কৃষকলৈ আগবঢ়াইছে ৫ হাজাৰ টকাকৈ এককালীন সাহায্য৷ বর্তমানৰ চৰকাৰে কৃষক হিতাধিকাৰীৰ সংখ্যা বৃদ্ধি কৰিছে যদিও কৃষকলৈ আর্থিক সাহায্য প্রদানৰ আঁচনি পূর্বৰ কংগ্রেছ চৰকাৰে ২০১৫-১৬ চনৰ বাজেটৰে পৰা প্রযোজ্যক্তহৈ আছে৷ পূর্বৰ কংগ্রেছ চৰকাৰে গ্রহণ কৰিছিল হেলথ কার্ড ব্যৱস্থা৷

বর্তমানৰ চৰকাৰে এই ব্যৱস্থাক নতুন ৰূপ দিছে অটল অমৃত অভিযানৰ নামত৷ বর্তমানৰ চৰকাৰে বিবাহ উপযোগী কন্যাক ৩৮ হাজাৰ টকা মূল্যৰ এতোলাকৈ সোণ উপহাৰ দিয়াৰ দৰে এখন অভিলাষী আঁচনি ঘোষণা কৰিছে৷ কিন্তু পূর্বৰ কংগ্রেছ চৰকাৰৰ দ্বিতীয়টো কার্যকালত সমাজ কল্যাণ বিভাগৰ অধীনত দাৰিদ্র্য সীমাৰেখাৰ তলৰ ছোৱালীৰ বিবাহৰ বাবে ২০১০-১১ চনৰ বাজেটতে ১০ হাজাৰকৈ আর্থিক সাহায্য দিয়াৰ আঁচনি প্রৱর্তন কৰা হৈছিল৷

বর্তমানৰ চৰকাৰে মুখ্যমন্ত্রীৰ সমগ্র গ্রাম যোজনাৰ অধীনত কৃষকৰ মাজত ট্রেক্টৰ বিতৰণ কৰিছে৷ কংগ্রেছ চৰকাৰে ২০১৫-১৬ চনৰ বাজেটতে কৃষকৰ মাজত ট্রেক্টৰ বিতৰণৰ আঁচনি গ্রহণ কৰিছিল৷ কংগ্রেছ চৰকাৰৰ শাসনত শিক্ষার্থীৰ উচচ শিক্ষা গ্রহণৰ বাবে ৫০ শতাংশ ঋণ ৰেহাইৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল৷ বর্তমানৰ চৰকাৰে একেই উদ্দেশ্যৰে গ্রহণ কৰিছে ‘আৰোহণ’ নামৰ আঁচনিখন৷ বিনিয়োগকাৰীক আকর্ষিত কৰিবলৈ পূর্বৰ চৰকাৰে গ্রহণ কৰিছিল ‘মেক ইন আছাম’৷ বর্তমানৰ চৰকাৰে গ্রহণ কৰিছে ‘এডভাণ্টেজ আছাম’৷ পূর্বৰ চৰকাৰে ৫০ হাজাৰ নিবনুৱা অকলশৰীয়া মহিলাক ১০ হাজাৰকৈ টকাৰ আর্থিক সাহায্য প্রদানৰ আঁচনি লৈছিল৷

ইয়াৰ বিপৰীতে বর্তমানৰ চৰকাৰে বিধৱা মহিলাক ২৫ হাজাৰকৈ টকাৰ সাহায্যৰ লগতে ২৫০ টকাৰ মাহিলি পেঞ্চন দিয়াৰ কথা ঘোষণা কৰিছে৷ অর্থাৎ কংগ্রেছ চৰকাৰৰ শাসনত যিবোৰ আঁচনি আছিল সেই একেইবোৰ আঁচনিৰ পৰিবর্ধন কৰি নতুন নামেৰে আঁচনিসমূহক ৰাইজৰ মাজলৈ লোক সভাৰ নির্বাচনৰ পূর্বে লৈ যোৱাৰ বাবে তৎপৰ হৈছে বিজেপি-নেতৃত্বাধীন ৰাজ্য চৰকাৰ৷ আঁচনি একেই আছে, মাত্র সলনি হৈছে নাম আৰু বৃদ্ধি হৈছে হিতাধিকাৰীৰ সংখ্যা আৰু আর্থিক সাহায্যৰ পৰিমাণ৷

# ছৈয়দ বুলবুল জামানুৰ হক

সৰুৰে পৰা এলেহুৱা স্বভাৱৰ৷ ঘৰুৱা অৱস্থাও সিমান উন্নত নহয়৷ পিতৃৰ উপাৰ্জনেৰে পৰিয়ালটো চলা জটিল৷ পুত্ৰৰ বয়সো হৈ আহিছে৷ গতিকে কাম কৰিবই পাৰে৷ তাকে নকৰি দিনটো ডলাৰ বগৰীৰ দৰে ঘূৰি ফুৰে৷ ফলত এদিন যেনে তেনে দুপইচা উপাৰ্জন কৰিবলৈ পিতৃয়ে হুকুম জাৰী কৰিলে৷ পিতৃৰ আদেশ, মানিবই লাগিব৷ 

অনিচ্ছা সত্বেও মনটো অতি দুখে-ভাগৰে কাম বিচাৰি কাষতে থকা বাছ আস্থানৰ জিৰণী চ’ৰাত বহি বহি কুল-পাৰ নথকা কথাবোৰ ভাবিবলৈ ল’লে৷ তেনেতে এগৰাকী বৃদ্ধ গাড়ীৰ নামিল৷ হাতত আছিল ‘দৈ’ৰ পাত্ৰ৷ পাত্ৰটো গধুৰ৷ বৃদ্ধগৰাকীয়ে ক’লে— বোপাই, মই সেই আমুকৰ ঘৰলৈ যাম৷ যদি তুমি মোৰ এই পাত্ৰটো কঢ়িয়াই দিয়া, তোমাক মই পাঁচ টকা এটা দিম৷ বৃদ্ধগৰাকীৰ কথা শুনি মুখত পানী আহিল৷ অৱশেষত যেনিবা কাম পালে৷ পাঁচ টকা এটা পাব৷ মনত অলপ স্বস্তিৰ হাঁহিৰে দৈৰ পাত্ৰটো মূৰত লৈ আগে-আগে আগবাঢ়িবলৈ ধৰিলে৷ ৰাস্তাত কাৰো সৈতে কথা-বতৰা হোৱা নাছিল৷ কাৰণ বয়সৰ ক্ষেত্ৰত বিপৰীত মেৰুত দুয়ো৷ বন্ধু বা সমনীয়া হলে বেলেগ কথা আছিল৷ গাঁৱলীয়া পৰিৱেশ৷ গাড়ী-ঘোঁৰাৰ শব্দও নাই৷ তেনে নিশ্চুপ পৰিৱেশৰ মাজতে দৈৰ পাত্ৰ মূৰত লৈ কঢ়িয়াই থকাৰ মাজতে দেখিবলৈ ল’লে পাঁচটকীয়া সপোন৷ 

আহকচোন চাও সপোনত কি চালে— 

মানুহজনে মোক পাঁচ টকা দিব৷ এই পাঁচ টকাৰে কণী এটাকে কিনিম৷ কণীটো নি পেহীয়েকৰ কুকুৰাৰ সৈতে ওমলৈ দিম৷ এটা কুকুৰাৰ পোৱালী হ’ব, ডাঙৰ হ’ব৷ তাই আকৌ পোৱালী জন্ম দিব৷ বহুত কেইটা কুকুৰা হ’ব৷ কুকুৰা কেইটা বিক্ৰী কৰি ছাগলী কিনিম৷ ছাগলীজনীয়েও পোৱালী জন্ম দিব, বহুত ছাগলী হ’ব৷ ছাগলীবোৰ বিক্ৰী কৰি পুনৰ গৰু কিনিম৷ সেই এক গৰুৰ পৰা বহুত গৰু হ’ব৷ গৰুবোৰ বিক্ৰী কৰি মাটি কিনিম৷ মাটি কিনি খেতি কৰিম৷ এনেদৰে বহুত মাটি কিনিম৷ মাটিবোৰ আকৌ বিক্ৰী কৰি ডাঙৰ এটা পাঁচ মহলীয়া অট্টালিকা দিম৷ তাৰ পিছত বিয়া কৰিম আৰু সেই ওপৰৰ মহলাটোত মই ৰজাৰ দৰে চকীত কেৱল আদেশ কৰিম৷ তেতিয়া মোৰ স্ত্ৰীয়ে আহি মোক ভাত খাবলৈ মাতি, মই তেতিয়া আঙুলি জোকাৰি হিন্দীতে দমতে কৈ দিম- ম্যে ভাত ন্যেহী খাওঁগা….. 

ম্যে ভাত ন্যেহী খাওঁগা….  বাক্যশাৰী ইমান দমতেই কৈছিল যে, মূৰৰ পৰা লগে লগে দৈৰ পাত্ৰটো ধুনীয়াকৈ মাটিত পৰি ভাঙি চুচুৰ্ম হৈ গ’ল৷ এতিয়া উপায়… (বন্ধু-বান্ধৱীসকল সপোন আমি সকলোৱে দেখো৷ সপোন দেখাৰ অধিকাৰো আছে৷ কিন্তু সপোনবোৰ যদি সীমা চেৰাই যায় বা নিজৰ যোগ্যতা (অ’কাদ)ৰ বাহিৰত হয়, তেন্তে তাত দুৰ্ঘটনা বা তেনে কোনো অনাকাঙ্খিত পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি হোৱাটো নিশ্চিত৷ ৰাতি টোপনিৰ পিছত আমি বহুত সপোনেই দেখো৷ কেতিয়াবা সপোনত নিজকে কোন ৰূপতেই বা নেদেখো৷ কিন্তু ঘৰৰ ফুটা চালিটোৰে যেতিয়া বৰষুণৰ টোপাল মুখত পৰি সপোনটো ভাঙি যায় আৰু তেতিয়া চকুমেল খোৱাৰ পিছত ঘৰৰ ভিতৰতো থাকি সেই চালিৰ ফুটাটোৰে বিশাল আকাশক প্ৰত্যক্ষ কৰো তেতিয়া বাৰু কেনে অনুভৱ হয়৷ একেই ধৰণৰ সপোন আমি দিনতো অৰ্থাৎ টোপনিত নোযোৱাকৈয়ে দেখো, বিশেষকৈ যেতিয়া আমাৰ মন মগজু অস্থিৰ পৰিৱেশে বিৰাজ কৰে বা দুঃখ-বিষাদে মনটো ভৰি পৰে৷ আচলতে সেয়া আৱেগৰ বাহিৰে একো নহয়৷ সেইবুলি আব্ৰাহাম লিংকন, ভাৰতৰত্ন ডঃ কালাম, তেখেতসকলেওতো সপোন দেখিছিল৷ হয় সপোন চোৱাৰ আগত তেখেতসকলে নিজৰ যোগ্যতা অৰ্জন কৰি লৈছিল আৰু সেই যোগ্যতাৰ ভিত্তিতেই সপোন দেখিছিল কিন্তু টোপনিত নহয় কৰ্মব্যস্ততা, সততাআৰু মানৱতাৰ মাধ্যমেৰে৷) 

যোগ্যতা নাথাকে, যোগ্যতা আগতে অৰ্জন কৰিব লাগে তাৰ পিছতহে সপোন… 

Every successful person has a painful story 

& 

Every painful story has a successful ending, 

So, 

accept the pain & get ready for the success

অসমীয়া বানান পদ্ধতি যিহেতু সংস্কৃত মূলীয়, এতেকে সংস্কৃতৰ ণত্ব আৰু ষত্ববিধিৰ নিয়মসমূহ মানি চলিবলগীয়া হয়৷ কিন্তু প্ৰকৃত উচ্চাৰণ আৰু আখৰমালাৰ মাজত থকা বৃহৎ ব্যৱধানৰ হেতু বানান লিখনত কম বেছি পৰিমাণে সকলোৰে ভুল হয় ৷ কেতিয়াবা জনা বানানতো খেলিমেলি লাগে ৷ ণত্ব আৰু ষত্ববিধি মূলতঃ সংস্কৃত ব্যাকৰণৰ বিষয়৷ কিন্তু অসমীয়া আখৰ-জোঁটনি সংস্কৃতীয়া হোৱাৰ সুবাদত সংস্কৃত ব্যাকৰণৰ এই বিধি অসমীয়া লিখিবলৈকো আয়ত্ত কৰিব লাগে ৷ এনে কথালৈ লক্ষ্য কৰি অসমীয়া ভাষাৰ প্ৰতি শ্ৰদ্ধাশীল আটাইৰে সুবিধাৰ বাবে ণত্ব আৰু ষত্ববিধিৰ নিয়মবোৰ তলত উল্লেখ কৰা হ'ল ৷ 

(১) (ঋ/ৰ/ষ)+ন—ণ ৷

অৰ্থাৎ ঋ, ৰ, ষ বৰ্ণৰ পিছত একেটা পদত 'ন' থাকিলে সি 'ণ' হয়, যেনে- অৰুণ, আকৰ্ষণ, উষ্ণ, উত্তীৰ্ণ, ঋণ, কৰ্ষণ, কৰ্ণ, কৰ্ণিকা, কৰণি, ঘৃণা, ঘৰ্ষণ, তৃণ, ত্ৰাণ, পূৰ্ণ, বৰণ, বৰুণ, বৰষুণ, বিবৰ্ণ, বৰ্ষণ, বিস্তীৰ্ণ, ভৰুণ, দূৰণি ইত্যাদি৷

(২) (ট-বৰ্গ=ট/ঠ/ড/ঢ/ণ)+ণ ৷

অৰ্থাৎ, ট, ঠ, ড, ঢ, ণ-ৰ লগত সদায় 'ণ' যোগ হয়, যেনে- কণ্টক, কণ্ঠ, ঘণ্টা, চণ্ড, খণ্ড, দণ্ড, বণ্টন, ভাণ্ড, মুণ্ড, সণ্ঢালনি ইত্যাদি ৷

(৩) (ঋ/ৰ/ষ+স্বৰ)+ন- ণ

ঋ, ৰ, ষ-ৰ পিছত স্বৰধ্বনি থাকিলে তাৰ পিছত থকা 'ন' 'ণ' হয়, যেনে- অনুসৰণ, অপহৰণ, অগ্ৰণী, আহৰণ, কৰণ, পৰিণয়, পাহৰণি, প্ৰণয়, প্ৰণীত, প্ৰণাম, প্ৰণিপাত, বিৱৰণ, বিষণ্ণ, লক্ষণ, হৰণ, হৰিণ ইত্যাদি ৷

(৪) (ঋ/ৰ/ষ+ক বৰ্গ/য়, ৱ, হ, ং, ঃ)+ন-ণ, যেনে-ৰাগিণী, কৃপণ, অৰ্পণ, দৰ্পণ, দূৰ্বীণ, সাণ্মাসিক, প্ৰয়াণ, প্ৰৱীণ, শ্ৰৱণ, নিৰ্ৱাণ, প্ৰৱহমাণ, পৰিৱহণ, গ্ৰহণ ইত্যাদি ৷

(৫) প্ৰ, পৰা, পৰি আৰু নিৰ উপসৰ্গৰ পিছত নদ্, নম্, নী, নু, অন্, হন্ আদি ধাতু থাকিলে সেই ধাতুৰ 'ন' 'ণ', যেনে- প্ৰণাম, পৰিণাম, পৰিণতি, প্ৰণতি, প্ৰণৱ, প্ৰাণ, পৰিহণন, প্ৰণীত, প্ৰণয় ইত্যাদি ৷

(৬) প্ৰ, পূৰ্ব, পৰ আৰু অপৰ শব্দৰ পিছত থকা অহ্ন শব্দৰ 'ন' 'ণ' হয়, যেনে-প্ৰাহ্ণ, অপৰাহ্ণ, পূৰ্বাহ্ন ৷

(৭) সংজ্ঞা অৰ্থত 'শূৰ্প' শব্দৰ পিছত থকা 'নখ' শব্দৰ 'ন' 'ণ' হয়, যেনে- শূৰ্পণখা ৷

(৮) উত্তৰ, চান্দ্ৰ, পাৰ, নাৰ, নাৰা আৰু ৰাম শব্দৰ পিছত বহা 'অয়ন' শব্দৰ 'ন' 'ণ' হয়, যেনে- উত্তৰায়ণ, পৰায়ণ, পাৰায়ণ, চান্দ্ৰায়ণ, ৰামায়ণ ৷

(৯) অক্ষ শব্দত লগ লগা ওহিনী শব্দৰ 'ন' 'ণ' হয়, যেনে- অক্ষৌহিণী ৷

উল্লেখনীয় যে পান (পি খোৱা), পাণ (তামোলৰ লগত খোৱা বিধ) কাণ (শ্ৰৱণেন্দ্ৰিয়), কান (কান্ধ), কোণ (বস্তুৰ চুক), কোন (অনিশ্চিত ব্যক্তি), বাণ (শৰ), বান (পানীৰ ঢল) আদি শব্দত অৰ্থভেদ ঘটোৱা 'ন' আৰু 'ণ'-ৰ ব্যৱহাৰৰ পাৰ্থক্য সততে মনত ৰখা প্ৰয়োজন; যেনে-প্ৰাহ্ণ, অপৰাহ্ণ, পূৰ্বাহ্ন ৷

(১০) নিত্য 'ণ' হোৱা শব্দ

বাণিজ্য, বণিক, বেণু, বাণী, বীণা, বাণ,

কঙ্কণ, কণিকা, পাণি, নিপুণ, কল্যাণ,

লৱণ, মাণিক্য, মণি, অণু, কোণ, গুণ,

চিক্কণ, শোণিত, পুণ্য, বেণী, গণ, তূণ,

লাৱণী, লাৱণ্য, কণা, পাণ, গৌণ, পণ, 

বিপণি, অকণ, ফণা, ঘুণ, ক্ষণ, শণ ৷৷

ণত্ব নিষেধ

(১) দুৰ (দুঃ) উপসৰ্গত ৰ থাকিলেও একেটা পদৰ যি কোনো স্থানত থকা 'ন'-ৰ পৰিৱৰ্তন নহয়, যেনে- দুৰ্নাম, দুৰ্নিবাৰ, দুৰ্নীতি, দুৰ্বিনীত ইত্যাদি ৷

(২) ত-বৰ্গৰ ব্যঞ্জনৰ আগত থকা 'ন' অপৰিৱৰ্তিত থাকে, যেনে- গ্ৰন্থ, বৃন্দ, ৰন্ধ্ৰ, শ্ৰান্ত ইত্যাদি ৷

(৩) কৃদন্ত পদৰ ক-বৰ্গৰ সৈতে যুক্ত 'ন'-ৰ পৰিৱৰ্তন নহয়, যেনে- মগ্ন, ভগ্ন, ৰুগ্ন, বিঘ্ন আদি ৷

(৪) গগন, ফাল্গুন (ফাগুন), ফেন শব্দত ন হয় ৷

(৫) ঋ আৰু ৰ-ৰ সৈতে চ-বৰ্গৰ ব্যঞ্জন যোগ হ'লে তাৰ পিছৰ ন-ৰ পৰিৱৰ্তন নহয়, যেনে- অৰ্চনা, অৰ্জন, অঞ্জন, ৰঞ্জন, বিসৰ্জন, ৰচনা, উপাৰ্জন ইত্যাদি ৷

(৬) ঋ আৰু ৰ-ৰ লগত ট-বৰ্গৰ ব্যঞ্জন যুক্ত হ'লে তাৰ পিছত থকা ন অপৰিৱৰ্তিত থাকে, যেনে- অনুৰণন, দুৰ্ঘটনা, বৰ্ণনা, ৰটনা ইত্যাদি ৷

(৭) ঋ, ৰ-ৰ পিছত ত-বৰ্গৰ ব্যঞ্জন যুক্ত হ'লে তাৰ পিছত থকা ন একেই থাকে, যেনে- কৰ্তন, বৰ্তন, পৰিৱৰ্তন, বিৱৰ্তন, প্ৰাৰ্থনা, সমৰ্থন, মৰ্দন আদি ৷

(৮) ঋ, ৰ-ৰ পিছত শ, স থাকিলে তাৰ পিছত বহা ন-ৰ পৰিৱৰ্তন নহয়, যেনে- প্ৰকাশন, প্ৰশাসন, দৰ্শন, সুদৰ্শন, প্ৰসন্ন, ভৰ্ৎসনা আদি ৷

(৯) সন্ধি আৰু সমাসজাত কেতবোৰ শব্দত ণত্ববিধিৰ নিয়ম প্ৰযোজ্য নহয়, যেনে- হীৰেন্দ্ৰ-হীৰেন, নৰেন্দ্ৰ-নৰেন, বীৰেন্দ্ৰ-বীৰেন, মৃগনাভি, ত্ৰিনয়ন, পুনৰ্নবা, ৰঘুনন্দন, হৰিনাম আদি ৷

(১০) পদান্তত ৰ থাকিলেও তেনে পদৰ সৈতে যোগ হোৱা প্ৰত্যয়ৰ ন অপৰিৱৰ্তিত থাকে, যেনে-নৰানি, তৰানি, জাৰনি, ভৰনি, বৰুৱানী, বৰানী ইত্যাদি ৷

(১১) মূল্যায়ন, মূল্যাংকন, অধ্যয়ন আদিত সদায় ন হয় ৷

(১২) অসমীয়াত ব্যৱহৃত আৰ্যভিন্ন উৎসৰ পৰা অহা দেশী-বিদেশী শব্দত ণত্ব বিধিৰ নিয়ম প্ৰযোজ্য নহয় ৷ এই ক্ষেত্ৰত ইতিপূৰ্বে গৃহীত ৰূপবোৰকে ব্যৱহাৰ কৰা বিধেয়, যেনে- ইৰান, তেহৰান, ফ্ৰান্স, এণ্টিবায়টিক, ইণ্টাৰনেট, কেণ্টিন, কম্পিউটাৰ ইত্যাদি ৷

ষত্ববিধিৰ অৰ্থ হ'ল ষ হোৱা নিয়ম ৷ বানান প্ৰকৰণত ক'ত আৰু কিয় ষ লিখিব লাগে তাৰ বিধি-ব্যৱস্থাৰ নামেই ষত্ববিধি ৷ ণত্ববিধিৰ দৰে ষত্ববিধিৰ নিয়মো মূলতঃ তৎসম, অৰ্ধতৎসম আৰু তদ্ভৱ শব্দৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য ৷ তলত সেই বিষয়ক কেতবোৰ নিয়ম উল্লেখ কৰা হ'ল :

(১) অ/আ ভিন্ন অন্য স্বৰ, ক্/ৰ্—এই বৰ্ণবোৰৰ পিছত থকা প্ৰত্যয়ৰ দন্ত্য স মূৰ্ধন্য ষ হয়; যেনে—শ্ৰীচৰণ+সু=শ্ৰীচৰণেষু, মুমূৰ্ষু আদি ৷

(২) ঋ, ৰ, ক-ৰ পিছত থকা দন্ত্য স মূৰ্ধন্য ষ হয়; যেনে—

(ক) ঋ+স : ঋষি, ঋষভ, বৃষ, বৃষ্টি, তৃষ্ণা, কৃষক, হৃষ্ট;

(খ) ৰ্+স : আকৰ্ষণ, ঘৰ্ষণ, ধৰ্ষণ, বৰ্ষ, বৰ্ষণ, বৰিষণ, মৰ্ষণ, মৰিষণ;

(গ) ক্+স : (ক্ষ=ক+ষ) ক্ষেত্ৰ, কক্ষ, বুভুক্ষা, দক্ষিণ, মুমুক্ষু ইত্যাদি ৷

(৩) জ্, শ্, ষ্-ৰ লগত ত যোগ হ'লে জ্, শ্, ষ্-ৰ ঠাইত ষ আৰু ত-ৰ ঠাইত ট হয়; যেনে—

(ক) জ্+ত : সৃষ্ট (সৃজ্+ত), ইষ্ট;

(খ) শ্+ত : স্পৃষ্ট (স্পৃশ্+ত), স্পষ্ট, নষ্ট, ভ্ৰষ্ট, ক্লিষ্ট, দৃষ্ট;

(গ) ষ্+ত : পিষ্ট (পিশ্+ত), শিষ্ট;

(৪) সংযুক্ত ৰূপত ট, ঠ, ণ-ৰ লগত সদায়ে ষ যোগ হয়; যেনে—কষ্ট, পৃষ্ঠ, কৃষ্ণ ৷

(৫) চতুষ্টয় শব্দত 'হ্ৰস্বাৎ তাদৌ তদ্ধিতে' সূত্ৰ অনুসাৰে স—ষ হয় ৷

(৬) ই-কাৰান্ত আৰু উ-কাৰান্ত উপসৰ্গৰ (নি, নিৰ, অধি, বি, অপি, অতি, দুৰ) পিছত থকা সু, সিধ্, নম্, আৰু স্থা ধাতুৰ স—ষ হয়; যেনে—আৱিষ্কাৰ [আৱিস্ (আৱিঃ)+কাৰ], বহিষ্কাৰ [বহিস্ (বহিঃ)+কাৰ], বিষণ্ন, বিষাদ, নিষ্কৃত, দুষ্কৃত, নিষ্পলক, নিষ্প্ৰয়োজন, নিষ্কলঙ্ক, পৰিষদ, পৰিষ্কাৰ, অধিষ্ঠান, অনুষ্ঠান, প্ৰতিষ্ঠান, নিষ্ণাত, নিষেধ, প্ৰতিষেধ, অভিষেক, নিষিদ্ধ (নিঃ+সিদ্ধ) ইত্যাদি ৷

(৭) পৰি উপসৰ্গ যুক্ত কৃ ধাতুত সুট্ আগম হ'লে সুট্-ৰ স—ষ হয়; যেনে—পৰিষ্কাৰ (পৰি+কৃ+সুট্) ৷

(৮) সু, বি, নিৰ আৰু দুৰ উপসৰ্গৰ পিছত যোগ হোৱা স্বপ্ ধাতুৰ পৰা উৎপন্ন হোৱা সুপ্-ৰ স—ষ হয়; যেনে—সুষুপ্ত, সুষুপ্তি ৷

(৯) সু, বি, নিৰ আৰু দুৰ উপসৰ্গৰ পিছত বহা সম আৰু সূতি শব্দৰ স—ষ হয়; যেনে—সুষম, বিষম ৷

(১০) শাস্ ধাতুৰ ঠাইত শিস্ আৰু বস্ ধাতুৰ সলনি উস্ হ'লে স—ষ হয়; যেনে—শিষ্ট, শিষ্য ৷

(১১) অনু উপসৰ্গৰ পিছত বহা সঙ্গ শব্দৰ স—ষ হয়; যেনে—অনুষঙ্গ ৷

(১২) ভূমি, গো, অঙ্গু, যুধি আদি কেতবোৰ শব্দৰ পিছত বহা স্থ-ৰ স—ষ হয়; যেনে—ভূমিষ্ঠ, গোষ্ঠ, অঙ্গুষ্ঠ, যুধিষ্ঠিৰ আদি ৷

(১৩) কেতবোৰ শব্দত সদায়ে 'ষ' হয়; যেনে—

আষাঢ়, কলুষ, তোষ, বিষয়, পোষণ,

পাষাণ, পুৰুষ, বিষ, বিশেষ, ভূষণ, তুষাৰ, ষোড়শ, ৰোষ, মুষিক, ভীষণ, প্ৰত্যুষ, প্ৰদোষ, কোষ, মহিষ, ঘৰ্ষণ, বৰ্ষা, ভাষা, পুষ্প, গণ্ডুষ, নিঃশেষ, হৰ্ষ, ঈৰ্ষা, ষাঁড়, ষড়ঙ্গ, গ্ৰীষ্ম, মেষ ৷৷

ষত্ব নিষেধ

কিছুমান শব্দত ষত্ববিধিৰ নিয়ম প্ৰযোজ্য নহয় ৷ তলত তেনে কেতবোৰ শব্দৰ গঠন-প্ৰণালী উল্লেখ কৰা হ'ল :

(১) স-ৰ লগত অঘোষ স্পৰ্শ ব্যঞ্জন যুক্ত হ'লে তেনে ক্ষেত্ৰত ষত্ববিধি প্ৰযোজ্য নহয়; যেনে— স্কন্ধ, স্খলন, স্তন, স্তম্ভ, অস্ত, ব্যস্ত, পদস্থ, স্তিমিত, স্থিৰ, স্তুতি, স্তূপ, স্ত্ৰী, স্থগিত, স্থায়ী, স্থিত, স্পন্দন, স্পষ্ট, স্পৰ্শ, স্পন্দন, বনস্পতি, স্বাস্থ্য আদি ৷

(২) স, শ-ৰ সৈতে ৰ যুক্ত হ'লে স, শ অপৰিৱৰ্তিত থাকে; যেনে—স্ৰাৱ, শ্ৰম, পৰিশ্ৰম, শ্ৰমণ, বিশ্ৰী, কুশ্ৰী, শ্ৰাৱশ, অশ্ৰু, বিশ্ৰাম আদি ৷

(৩) অ, আ, ই-ৰ পিছত স থাকিলে সেই স-ৰ পৰিৱৰ্তন নহয়; যেনে—পুৰস্কাৰ, নমস্কাৰ, তিৰস্কাৰ, আস্বাদ, বিস্বাদ, বিস্মৃতি আদি ৷

(৪) স্, অৰ্থাৎ ঃ-ৰ পিছত স থাকিলে সেই স অপৰিৱৰ্তিত থাকে; যেনে— ছন্দঃস্পন্দ [ছন্দস্ (ছন্দঃ)+স্পন্দ], নিস্তব্ধ [নিস্ (নিঃ)+স্তব্ধ] আদি ৷

(৫) অ, আ ভিন্ন অন্য স্বৰ আৰু ক, ৰ-ৰ পিছত থকা সাৎ প্ৰত্যয়ৰ স অবিকৃত থাকে; যেনে— ধূলিসাৎ, অগ্নিসাৎ, ভূমিসাৎ আদি ৷

(৬) ঋ-ৰ পিছত থাকিলেও কৃশ আৰু দৃশ্য শব্দৰ শ অপৰিৱৰ্তিত থাকে ৷

(৭) ই বা উ-কাৰৰ পিছত থাকিলেও কিছুমান শব্দৰ স-ৰ পৰিৱৰ্তন নহয়; যেনে—অনুসন্ধান, অনুস্বাৰ, বিসৰ্গ, বিস্বাদ, বিস্ময়, বিস্মৰণ, বিস্ফোৰণ, বিস্ফোটক, নিস্তব্ধ, নিস্পন্দ, সুস্থ ইত্যাদি ৷

(৮) বৃক্ষ আৰু আসন নুবুজালে বি-পূৰ্বক স্ত ধাতুৰ স-ৰ পৰিৱৰ্তন নহয়; যেনে— বিস্তৰ, বিস্তাৰ, বিস্তৃত ৷

(৯) পাৰ্গত অৰ্থ বুজালে নি আৰু নদী শব্দৰ পৰৱৰ্তী স্নান শব্দৰ স—ষ হয়, যেনে—নিষ্ণাত (expert) ৷ কিন্তু অকল স্নান বুজালে স অপৰিৱৰ্তিত থাকে; যেনে—নিস্নাত (well bathed) নদীস্নাত (bathed in the river) ইত্যাদি ৷

(১০) বিদেশী আৰু আৰ্যভিন্ন অন্য ভাষাৰ পৰা আহৰিত শব্দৰ ক্ষেত্ৰত ণত্ববিধিৰ দৰে ষত্ববিধিও প্ৰযোজ্য নহয় ৷ এই ক্ষেত্ৰত ইতিপূৰ্বে গৃহীত বানানকে অনুসৰণ কৰা বিধেয় ৷ তেনে কেতবোৰ শব্দ হ'ল—খ্ৰীষ্ট, খ্ৰীষ্টান, ৰেষ্টোৰাঁ, কষ্টিক চ'ডা, গেষ্ট্ৰাইটিছ ইত্যাদি ৷

@ ছৈয়দ বুলবুল জামানুৰ হক 

লেখনিৰ প্ৰাৰম্ভণিতেই বৰ দুখেৰে উপস্থাপন কৰিবলৈ বাধ্য হৈছাে যে— সদৌ অসম সংখ্যালঘু ছাত্র ইউনিয়ন চমুকৈ (আমছু)ৰ ১৪তম খাৰুপেটীয়া অধিৱেশনত ২ এপ্রিলৰ নৱ প্রজন্মৰ উদীয়মান বুদ্ধিজীৱী সন্মিলন’ শীর্ষক অনুষ্ঠানত অংশগ্ৰহণ কৰাৰ বাবে এই সংগঠনৰ মূৰব্বী আজিজুৰ ৰহমান ডাঙৰীয়াই মােক মৌখিকভাৱে নিমন্ত্রণ (যদিও নিমন্ত্ৰণী পত্ৰখনত মােৰ নাম সন্নিবিষ্ট কৰা নাই) দিয়াৰ লগতে অনুষ্ঠানত অংশগ্রহণ কৰি দিবলগীয়া ভাষণ লিখিত আকাৰে দিয়াটো ভাল বুলি উল্লেখ কৰিছিল। কিন্তু মােৰ ব্যক্তিগত অভিমত অনুসৰি নিমন্ত্রণ প্রক্রিয়া আৰু আলােচ্য বিষয়টো সন্তোষজনক নােহােৱাত অনুষ্ঠানত অংশগ্রহণ নকৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্রহণ কৰিলাে যদিও তেখেতৰ সন্মানক উপেক্ষা কৰিব নােৱাৰি মােৰ ভাষণৰ লিখিত ৰূপ সংবাদ মাধ্যমৰ জৰিয়তে প্ৰকাশ কৰিলাে।

গভীৰভাৱে উপলব্ধি নকৰিলেও জলজল-পটপট কৈ অনুভৱৰ সমীৰেখাত স্পষ্টকৈ ভাহি উঠে আমাৰ ৰাজ্যৰ মাতৃসকলৰ গৰ্ভত থকা ভ্রণ সকলেও মাক বাপেকৰ বিৰুদ্ধে আন্দোলন কৰি বিজয় সাব্যস্ত কৰিহে পৃথিৱীত আহিবলগীয়া পৰিস্থিতিৰ উদ্ভৱ হৈছে। দূর্বলৰ ওপৰত বলীৰ আক্রমণ প্রতিহত কৰাৰ কাৰণে দূর্বলে অকলে নােৱাৰিলে ঐক্যবদ্ধ হৈ সমূহীয়াভাৱে আন্দোলন কৰিবলগীয়া হয়, এয়াই বর্তমান বিধান। কিন্তু মাকৰ গৰ্ভত থকা বেছিভাগ অসহায়া কন্যা ভ্রণটিয়ে মাক বাপেকৰ লগত বলে নােৱাৰি অকৃতকাৰ্য্য হােৱাৰ লাজতে পৃথিৱীক মুখ নেদেখুৱায়। যি দেশত/যি ৰাজ্যত/যত গর্ভস্থ জ্বণেও বিনা আন্দোলনত পৃথিৱীত আহিব নােৱাৰে, তাত/সেই ৰাজ্যত/সেই দেশত/ সেই সমাজত বাহ্যিক ক্ষেত্ৰত আন্দোলনৰ প্রয়ােজনীয়তা/বিশালতা/ গভীৰতা/দায়বদ্ধতা/কৃতকার্যত কিমান দূৰ হ’ব পাৰে, তাক অনুমান কৰি সঠিকভাৱে ক'ব পৰা ভাষা মােৰ কণ্ঠততাে নাইয়েই আৰু যে কাৰােবাৰ আছে সেয়াও বিশ্বাসযােগ্য কথা নহয়। মানুহৰ কথা বাদেই, বন্য জীৱ-জন্তুৰ আন্দোলনেও কেতিয়াবা কেতিয়াবা পথচাৰিৰ যাত্রাপথৰ প্রতিবন্ধকতা ৰূপে থিয় দিয়া আমাৰ দেশ/আমাৰ ৰাজ্যত স্বাভাৱিক বিষয়ত পৰিণত হৈছে। মুঠতে দেশত আন্দোলন আৰু আন্দোলন।হয়, গণতান্ত্রিক দেশত আন্দোলনৰ গত্যন্তৰ নাই। কিন্তু সেয়া হ'ব লাগিব গণতান্ত্রিক পদ্ধতি মৰ্ম্মে অর্থাৎ দেশীয় গণতান্ত্রিক আইন অনুযায়ী। এয়া অনস্বীকার্য যে, আন্দোলনকাৰীসকলক ঐক্যৱদ্ধৰ প্ৰয়ােজনীয়তালৈ লক্ষ্য ৰাখি লগতে বিভিন্ন কাম-কাজত সহায়ক হােৱাকৈ শীৰ্ষৰ পৰা তৃণমূল পর্যায়লৈকে গঠন কৰা কমিটীক বা কমিটীসমূহৰ সমষ্টিক সংগঠন বুলি বােলা সাধাৰণ মানুহৰ ধাৰণাৰ বহিঃপ্রকাশ। 

আজিৰ আলােচ্য বিষয় ছাত্র সংগঠন। ছাত্র সংগঠন মানে ইংৰাজীত যাক কোৱা হয়— Student Union এই Student Union আজি এটা সূত্ৰৰ ওপৰতে প্রতিষ্ঠিত। ইংৰাজীত যাক কোৱা হয় to the student, by the student, for the student. ইয়াৰ মৰ্মার্থ অসমীয়া ভাষাত এই সংগঠন কেৱল ছাত্ৰৰ দ্বাৰা, ছাত্ৰৰ আৰু কেৱল ছাত্ৰৰ বাবে। ইয়াৰ মূলতে ছাত্ৰৰ সমস্যা ছাত্ৰই বুজিব। সিহঁতবােৰ মাথাে অধ্যয়নৰ ক্ষেত্ৰত পােৱা নােপােৱাক লৈ আন্দোলন কৰাটোৱেই বিধান। যিহেতু এই সংগঠনৰ আওতাত থকা সকলাে সভ্যই শিক্ষিত। সেয়ে ভাল-বেয়া সততে তেওঁলােকৰ দৃষ্টিত দৃষ্টি গােচৰ হয় অতি অনায়াসে। সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা আৰু সদৌ অসম সংখ্যালঘু ছাত্র ইউনিয়নৰ বাহিৰেও আমাৰ ৰাজ্যত বহুতাে ছাত্ৰ সন্থা বা ছাত্র সংগঠন আছে। মই বিশেষকৈ আছু (সদৌ অসম ছাত্ৰ সন্থা) আৰু আমছু (সদৌ অসম সংখ্যালঘু ছাত্র ইউনিয়ন)ৰ বিষয়ে দুআষাৰ মান ক’বলৈ ওলাইছাে। ঘৰত মাক বাপেকৰ অসুখ (বেমাৰ-আজাৰ) হ'লে— কোন চিকিৎসকৰ ওচৰত নিব লাগে, কত নিব লাগে, কি কৰিব লাগে সেয়া সমূদায় দায়-দায়িত্ব প্রত্যক্ষভাৱে শিক্ষিত ল’ৰাৰ ওপৰতে পৰে। তদ্রুপ গাঁও এখন/সমাজ এখন দেশ এখন বিপদৰ সন্মুখীন হলে, কিবা বিপর্যায়ৰ সন্মুখীন হলে গাঁৱৰ সমাজৰ শিক্ষিত ছাত্র-ছাত্রীবােৰ, শিক্ষিত মানুহবােৰে তাৰ মােকাবেলা কৰি সেই। বিপদৰ পৰা হাত সাৰিবলৈ উপায় অৱলম্বন কৰি কৰ্ম কৰি যায় আৰু কৰ্ম কৰি যােৱাটোৱেই নিয়ম। আমছুৱে ৰাজ্যৰ ‘ডি’ ভােটাৰ সম্পর্কে বলিষ্ঠ আন্দোলনৰ মাধ্যমেৰে তেওঁলােকে যথেষ্ট কষ্ট কৰি সুন্দৰ পদক্ষেপ গ্রহণ কৰিছে। তেওঁলােকৰ কৰণীয়খিনি কৰিছে। মানে এয়া তেওঁলােকৰ পৱিত্র কর্তব্য পালন কৰিছে। ইয়াৰ বাবে তেওঁলােক প্রশংসাৰ দাবীদাৰ, লগতে বাল্যবিবাহ সম্পর্কে তেওঁলােকে অব্যাহত ৰখা সজগতাই এখন সুস্থ-সবল সমাজ গঢ়াৰ ক্ষেত্ৰত এটি অতি কঠিন কাম অতি সহজে কৰিছে। এই ক্ষেত্ৰতাে আমছু প্রশংসাৰ দাবীদাৰ, ধন্যবাদ পাত্র। শলাগৰ শৰাই প্রাপ্যৰ যােগ্যতা অর্জন কৰিছে আমছুৱে বিনা দ্বিধায়। 

প্রয়ােজনৰ খাতিৰত আকৌ এবাৰ উল্লেখ কৰিছো Student Union to the student, by the student and for the student. সচৰাচৰ প্ৰত্যক্ষানুযায়ী উপলব্দি হৈছে এইসূত্ৰটোৱে (Definition) আমাৰ এই Student Unionত পৰিপূৰ্ণভাৱে কাৰ্যকৰানাই। লক্ষ্য কৰি পােৱা তথ্য মতে ছাত্ৰৰ তালিকা বহির্ভূত বহুতাে অ-ছাত্ৰই সংগঠনবােৰত অন্তর্ভূক্ত হৈ বিভিন্ন বিষয়বাবেৰে বিভূষিত হৈ জাকত-জিলিকাৰে জিলিকি আছে। ছাত্ৰ আৰু অ-ছাত্ৰৰ মাজত যে আকাশ-পাতাল তথা দিন আৰু ৰাতিৰ দৰে পার্থক্য আছে সেয়া হয়তাে ছাত্ৰসকলে বুজিব পৰা নাই যিটো ছাত্ৰসকলে আজি ভৱা উচিত। সন্তানে পিতৃ-মাতৃৰ বিচাৰ কৰাৰ অধিকাৰ ক’ত পালে! সমাজত বিচাৰ কৰি ফুৰাৰ অধিকাৰ ছাত্র সংগঠনে ক’ত পালে, কোনে দিলে তেওঁলােকক এই অধিকাৰ! ছাত্র সংগঠন। নাম ফলক আঁৰি অন্তৰকক্ষত বিচাৰালয় খুলি জজ (ন্যায়াধীশ) হৈ বিচাৰ কৰাৰ অনুমতি ক’ত পালে, কোনে দিলে? ছাত্ৰসকলক অধ্যয়ন কৰিবলৈ দিয়া হৈছে, দূর্নীতিৰ লগত আপােচ কৰি বক্ৰ বাটেৰে ধন উপাৰজন কৰিবলৈ দিয়া হােৱা নাই। ভূত খেদা সৰিয়হতেই ভূতৰ বাসস্থলি থকা পৰিলক্ষিত হৈছে। অসামাজিক কাম কাজ তথা কুসংস্কাৰসমূহ যদি এই ছাত্র সংগঠনৰ দ্বাৰাই সংগঠিত হয়, তেন্তে এই সংগঠনৰ প্ৰমূল্যবােধ কিমানখিনি থাকিব সেয়া ছাত্ৰৰ কর্ণধাৰসকলে ভৱা উচিত হ'ব। অহংকাৰ পতনৰ মূল চাবিকাঠি বুলি থকা কথাষাৰ সদায় মনত ৰখা উচিত হ’ব, কাৰণ আজিৰ ছাত্ৰই অহাকালিৰ ছাত্ৰৰ আদর্শ। সেই আদর্শ অটুট ৰাখিবলৈ ছাত্ৰসকলক/ছাত্র সংগঠনক অনুৰােধ কৰিছাে। 

ছাত্ৰসকলে মানি লােৱা উচিত হ’ব যে সমাজত অসামাজিক কামসমূহ ছাত্ৰসকলৰ দ্বাৰা সংগঠিত হােৱা নাই। এয়া হৈছে ম’ৰা চৰাইৰ পাখি পিঠিত গুজি কাউৰীয়ে ৰজা হােৱা লেখীয়া হৈ বিয়াবাৰু পাতি, সংসাৰ যাত্রা অব্যাহত ৰখা শীৰ্ষৰ পৰা তৃণমূল পর্যায়লৈকে উচ্চ-উচ্চ বিষয়বাব আদিৰে বিভূষীত হৈ থকা কিছু সংখ্যক অ-ছাত্ৰৰ কাৰ্য। সেইসকলে এই সংগঠনটোক তেওঁলােকৰ পৰিয়ালৰ জীৱিকাৰ মাধ্যম হিচাপে বাচি লৈছে। তেওঁলােকে এনেকুৱা অভিনয় কৰিছে যেন— তেওঁলােক অবিহনে এই ছাত্র সংগঠনটো তুচ্ছ। তেওঁলােক ব্যতীত এই পৃথিৱীখনেই স্থবিৰ হৈ যাব বুলি তেওঁলােকৰ বাকচাতুৰ্য্যতাই প্রমাণ কৰে। গতিকে এই ক্ষেত্ৰত সময় থাকোতে অগছাখিনি নিকানি কৰি খেতিৰ সীমাত দমাই থােৱা উচিত হ'ব তেহে খেতিত ফচল ভাল হ’ব। 

পাহৰি যােৱা উচিত নহ’ব যে, সংগঠন কৰা বা সংগঠন পৰিচালনা কৰাও শিক্ষাৰ এটি অবিচ্ছেদ্য অংগ। সেয়ে নতুন নতুন ছাত্ৰবােৰ এই শিক্ষা গ্ৰহণৰ সুযােগ লভ্যার্থে শীর্ষ কমিটিৰ পৰা তৃণমূললৈকে নির্দিষ্ট সময়ৰ অন্তৰত সমূহ নতুন ছাত্ৰৰ সমাৱেশেৰে কমিটীসমূহ পূর্ণাংগ কৰণৰ বিধান প্রনয়নৰ যথেষ্ট প্রয়ােজন আছে। অন্যথা ধুৰ্ত্তই কঠাল খাই মুক (বােবা)ৰ মুখত এঠা লগাই সর্বদোষ নন্দ ঘােষক জাপি দিয়া লেখীয়া হ'ব আৰু ছাত্ৰসকলে তাৰ তৎ ধৰিবই নােৱাৰিব। অ-ছাত্রই ধনৰ টোপােলা আদান প্রদানৰ জৰিয়তে ছাত্র সংগঠনৰ বিভিন্ন বিষয়বাব অধিগ্রহণ কৰা খবৰ ইতিপূর্বেই ৰাইজৰ দৃষ্টি গােচৰ হৈছে। সেয়া ৰােধ নকৰিলে এই সংগঠন কোনাে পধ্যে কোনাে কালে নিকা নহ'ব। মই এয়াও অবিদিত নহওঁ যে, মােৰ লেখনি প্রকাশ হােৱাৰ লগে লগে তথাকথিত বিষয় বাবেৰে পৰিশােভিত ছাত্র সংগঠনটোক নিজৰ পৈতৃক সম্পত্তি বুলি ভাবাপন্ন বয়সপ্রাপ্ত অছাত্ৰ কেইটাই সর্বশক্তি প্রয়ােগৰ উপৰিও যুদংদেহী মনােভাৱৰে অবশেষত সমর্থবান দাঁতেৰে টানকৈ কামুৰি ধৰি নিজৰ স্থিতি বাহাল ৰাখিবলৈ নাইবা তাৰ উচ্চাসনটো লভিবলৈ ত্রুটি নকৰিব। 

উল্লেখ কৰা বাহুল্য যে ছাত্র সংগঠন কেতিয়াও কোনাে ৰাজনৈতিক দলৰ পকেটস্থ হােৱা উচিত নহয়। কিন্তু আমাৰ ৰাজ্যৰ এই ছাত্র সংগঠনসমূহক প্রায়ে নির্দিষ্ট কোনাে এক ৰাজনৈতিক দলৰ ছত্রছায়াত উঠ-বহ কৰা দেখা যায়। এয়া অশুভ লক্ষণ। সংগঠনৰ নেতৃত্বই অর্থৰ লােভত হৰ্ছ-ট্রেডিং হােৱা বিষয়টোৱে সেই জাতি বা জনগােষ্ঠীক লজ্জানত কৰি পেলােৱা এই জঘন্যতম পৰিঘটনাৰ পৰিসমাপ্তি কেতিয়াবা ঘটিবনে? 

এতিয়া এষাৰি কথা বিশ্লেষণৰ মাজেৰে সামৰণি পর্বলৈ ধ্বাৱিত হৈছে। ছাত্র বা ছাত্র সংগঠন জড়িত থকা যিকোনাে সভা-সমিতিৰ মঞ্চত ব্রেকডেঞ্চৰ পয়ােভৰ কমাই সমাজৰ দাপােন স্বৰূপ সৰু-বৰ নাটক মঞ্চস্থ কৰাৰ সপক্ষে এক বিশেষ জাগৰণৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। যিটোৱে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীক প্রয়ােজনীয় ক্ষেত্ৰত ভাষা শুদ্ধকৈ ক'ব পৰা ক্ষমতা অর্জন কৰাৰ লগতে সমাজৰ বাস্তৱ ছবি সমাজৰ আগত দাঙি ধৰিবলৈ এক সুবর্ণ সুযোেগ লাভ কৰিব। নাটক হ’ল সমাজৰ ভুল-ত্রুটি, চ্যুতি-বিচ্যুতি চিহ্নিত কৰাৰ মাধ্যম আৰু সেইবােৰ শুধৰােৱাৰ মাধ্যম। সেয়ে এয়া এটি ফলদায়ক পদক্ষেপ। ইয়াৰ লগত সংগতি ৰাখি আৰু এষাৰি কথা উনুকিয়াৱ বিচাৰিছোঁ সেয়া হ’ল—বাহিৰৰ শিল্পী ভাড়া কৰি আনি হেজাৰ হেজাৰ টকা দি ২-৪ টা গীত শুনাৰ সমান্তৰালকৈ স্থানীয় ল'ৰা-ছােৱালী, ছাত্র-ছাত্ৰীক অকনমান প্ৰেৰণা দানে সেইসকলক অগ্রগতিৰ দিশত আগবঢ়াই দিয়া ছাত্র সংগঠনৰ একান্ত উচিত আৰু নৈতিক দায়িত্ব বুলিও ভৱাৰ থল আছে। 

হয় ভাল লাগিছে। এবাৰ প্রাক্তন মুখ্যমন্ত্ৰী তৰুণ গগৈৰ আমােলত পৰীক্ষাত উচ্চহাৰত নম্বৰ লাভ কৰোঁতা ছাত্ৰ-ছাত্ৰী সকলক নাছা’লৈ পঠিওৱাৰ ক্ষেত্ৰত মুছলমান সম্প্রদায়ৰ ছাত্ৰজনে পইচাৰ অভাৱত যাব নােৱাৰা পৰিস্থিতিত সহযাত্রী ছাত্ৰসকলে তাক থৈ যােৱাৰ পিছত আছু আৰু আমছুৰ ঐকান্তিক প্রচেষ্টাৰ ফলত ছাত্ৰজনে নাছালৈ যােৱাৰ এই প্রক্রিয়াটো সঁচাকৈ আছু আৰু আমছুৰ এই কার্য শলাগিবলগীয়া বিষয়। 

ছাত্ৰৰ কোমল বয়সৰ পৰা বৃদ্ধাৱস্থালৈকে অর্থাৎ পিতৃত্বৰ উপৰিও ককা-আজুককা হােৱা বয়সলৈকে ছাত্র সংগঠনৰ বিষয়বাবত একেজনেই যদি বহি থাকে তেন্তে অইন ছাত্ৰই এই জ্ঞান লাভ কৰাৰ সুযােগ কেতিয়া পাব? গতিকে এই বৃদ্ধ চামে লাহে কৰি বিষয়বাব সমূহ নতুন চামৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ হাতত প্রদান কৰি তাৰ চাৰিওফালে উপদেষ্টা হৈ তীক্ষ দৃষ্টিৰে নিৰীক্ষণ কৰি সংগঠনটোক আগুৱাই লৈ যােৱাই বর্তমানৰ এই তৃণমূলৰ পৰা শীর্ষ কমিটীসমূহত থকা পৰিপক্কতাপুষ্ট নেতৃত্বৰ উচিত। 

এই সংগঠনৰ স্বাৰ্থত, দেশ,ৰাজ্য তথা সমাজৰ স্বাৰ্থত প্রত্যাহ্বান জনাই উল্লেখ কৰিব বিচাৰাে যে—উপৰত উল্লিখিত কটু উক্তিসমূহ উফৰাই পেলাবলৈ যুক্তি হিচাপে চালে-বেৰে কোবােৱা অযুক্তি দাঙি ধৰিব। কিন্তু তেওঁলােকে প্রত্যেকেই নিজৰ নিজৰ বুকুত হাত থৈ সুস্থ মনেৰে নিজকে এবাৰ সােধক কিমান মিছা কটু উক্তিপূর্ণ এই যুক্তি। কিমান সততাৰে এগৰাকী ছাত্র নেতা হিচাপে নিজৰ দায়িত্ব আৰু কর্তব্য পালন কৰি আছে? কাৰণ সমূদায় তথ্য মােৰ পকেটত মজুত থকাই নহয়, সর্বজনবিদীত। সদৌ শেষত এই সংগঠন, এই জনগােষ্ঠী, এই সমাজ, এই দেশৰ শান্তিৰ লগতে সৰ্বাঙ্গীন মঙ্গল কামনা কৰিছোঁ। ছাত্র সংগঠন জিন্দাবাদ, জয় আই অসম।

 ফোনঃ৯৪৩৫৯ ৮৩২৩৫ 

 কৃতজ্ঞতা : মােজাম্মেল হক 

বৈষ্ণৱ ধৰ্মৰ কাল সংহতিৰ প্ৰৱৰ্তক তথা মহাপুৰুষ শ্ৰীশ্ৰীমাধৱদেৱৰ অন্যতম প্রিয় শিষ্য ভৱানীপুৰীয়া শ্ৰীশ্ৰী গোপালদেৱ আতাই ভৱানীপুৰত সত্ৰ স্থাপন কৰাৰ পিছত কালঝাৰতো সত্ৰ স্থাপন কৰে। কালাঝাৰৰ এই সত্ৰখন বৰপেটা জিলাৰ পাকা বেতবাৰী উন্নয়ন খণ্ডৰ অন্তৰ্গত তথা হাউলীৰ কালঝাৰত ৩১ নং ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ কাষত স্থাপিত। সত্ৰখনৰ নামত এতিয়াও প্রায় ১৮৯৩ বিঘা মাটি আছে। এটা সময়ত কালঝাৰৰ এই সত্ৰখন বহুত ডাঙৰ আছিল। কিন্তু মানৰ আক্রমণ আৰু ১৮৯৭ চনৰ ১২ জুনত নামনি অসমত হােৱা বৰ ভুইকপৰ ফলত সত্ৰখন থানবান হৈ পৰিছিল। ফলত সত্ৰখনৰ কাষত থকা বাসিন্দাসকলে কালঝিৰাপাৰা, গলিয়া আদি প্রান্তলৈ উঠি যায়। সত্ৰখনৰ পৰা প্ৰতিঘৰ বাসিন্দা জিলাখনৰ আন প্রান্তলৈ গুচি গ’লেও সত্ৰখনৰ স্বাৰ্থত একমাত্র বৃহস্পতি খাটনিয়াৰ নামৰ লোকজন উক্ত স্থানত ৰৈ গৈছিল আৰু তেতিয়া সত্ৰখন চােৱা-চিতা কৰিছিল। বৃহস্পতি খাটনিয়াৰৰ চতুর্থ বংশৰ দহটাকৈ পৰিয়ালে আজিও সত্ৰখন চােৱাচিত কৰি আছে। বৃহস্পতি খাটনিয়াৰৰ চতুর্থবংশ বনমালী খাটনিয়াৰৰ পুত্ৰ তথা ডেকা ভকত জোনদীপ খাটনিয়াৰে সম্প্রতি সত্ৰখনত নিয়মিতভাবে বন্তি প্রজ্বলন কৰে। ইয়াৰােপৰি এই দহঘৰ পৰিয়ালৰ লোকেই অনুস্তুপীয়াকৈ তিথি-পার্বন পালন কৰি আহিছে। সত্ৰখনৰ চিহ্নস্বৰূপে আছে মাথো ১৯৬৬ চনত উজনি অসমৰ ৰােহিনী বৰা নামৰ লোক এজনে নির্মাণ কৰা এটা মঠ। তাৰােপৰি কালঝাৰ সত্ৰত বকুল গছৰ এক ভগ্নাংশৱেষ সাধাৰণ তথা মুক্ত অৱস্থাত সংৰক্ষিত আছে। যি প্রায় ৪০০ বছৰ পুৰণি বুলি অনুমান কৰিব পাৰি। পৰৱৰ্তী সময়ত পঞ্চায়তৰ পৰা সত্ৰৰ মূল তোৰণৰ কাম কৰা হৈছিল যদিও সেয়া আজিও আধৰুৱা হৈয়েই থাকিল। ফলত সত্ৰখনক বিশ্ব দৰবাৰত উজলাই তোলাৰ উদ্দেশ্য আগত ৰাখি বৃহস্পতি খাটনিয়াৰৰ বংশধৰৰ লগতে কালাঝাৰ, হাউলী, ভৱানীপুৰকে ধৰি ভিন্ন প্রান্তৰ লোকক লৈ শ্ৰীশ্ৰী গোপালদেৱ আতা স্থাপিত কালঝাৰ সত্ৰ পুণঃনির্মাণ সমিতি নামৰ এখন সমিতি গঠন কৰা হয়। বর্তমান উক্ত সমিতিৰ কালঝাৰৰ প্ৰহলাদ কলিতাই সভাপতিৰ দায়িত্বত থকাৰ লগতে সম্পাদকৰ দায়িত্বত আছে ধনজিৎ খাটনিয়াৰ। সমিতিখনৰ অশেষ প্রচেষ্টাত সত্ৰখনত নাম-কীৰ্তনৰ বাবে বিভিন্ন প্রান্তৰ পৰা দান-বৰঙণিৰ সহায়ত ৰোহিনী বৰা নামৰ লোকজনে নির্মাণ কৰা মঠটােৰ কাষত এক নামঘৰ নিৰ্মাণ কৰি উলিওৱা হয়। চলিত বৰ্ষৰ ১২ ডিচেম্বৰত বৰপেটা সত্ৰৰ বুঢ়াসত্রীয়া শ্ৰী বশিষ্ঠ দেৱ শৰ্মাই এই নামঘৰৰ শুভ উদ্বোধন কৰে। 

এইখিনিতে উল্লেখ কৰিব পাৰি যে, যি সময়ত বৰপেটা সত্ৰত মহিলা আৰু মুছলমান সম্প্রদায়ৰ প্ৰৱেশক লৈ ব্যাপক বিতর্ক হােৱা পৰিলক্ষিত হৈছে, তেনে সময়তে কালাঝাৰ সত্ৰই দাঙি ধৰিছে সম্প্রীতিৰ এক উজ্জ্বল নিদর্শন। এই সত্ৰত বিনাদ্বিধাই প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে সকলো ধৰ্মৰ লোকে। সবাতোকৈ সুখৰ কথাটাে হ’ল, শ্ৰীশ্ৰী গোপালদেৱ আতাৰ সমাধি ক্ষেত্ৰৰ বাবে কালঝাৰ অঞ্চলৰে প্ৰয়াত ছিদ্দিক আহমেদ নামৰ এগৰাকী ইছলাম ধর্মাৱলম্বী লোকে ১২ লেচা মাটি দান কৰিছে। 

প্রায় নিঃশেষ হােৱাৰ পথত থকা এই সত্ৰখন ৰক্ষা কৰা তথা উজ্জীৱিত কৰাৰ স্বাৰ্থত কালঝাৰ সত্ৰৰ সমিতিখনে বিভিন্ন সময়ত সত্ৰ মহাসভা, শঙ্কৰ সংঘ, জিলা প্রশাসন, স্থানীয় জনপ্রতিনিধি, ৰাজ্য চৰকাৰক আবেদন-নিবেদন কৰি আহিছে। যদিও কোনো দিশৰে পৰা সফল হ’ব পৰা নাছিল। কালঝাৰৰ এই সত্ৰক লৈ সমিতিখনে কোনো কাৰণতে পিছুৱাই নাথাকি বৰপেটা সত্ৰৰ বুঢ়াসত্রীয়া শ্ৰী বশিষ্ঠ দেৱ শৰ্মাৰ সৈতে যোগাযোগ ৰাখিছিল। সমিতিৰ অনুৰােধ মৰ্মে বুঢ়াসত্রীয়া বশিষ্ঠ দেৱ শৰ্মাই কালঝাৰ সত্ৰ পৰিদৰ্শন কৰি পৰিস্থিতিৰ বুজ লয়। পৰৱৰ্তী সময়ত কালঝাৰ সত্ৰক লৈ আলোচনা কৰাৰ উদ্দেশ্যে প্ৰভু শৰ্মাই সুন্দৰীদিয়া সত্ৰৰ সত্ৰাধিকাৰ শ্ৰী জনাৰ্দন অধিকাৰীক লগত লৈ বিশিষ্ট সাহিত্যিক তথা বর্তমানৰ বৰপেটা জিলাৰ উপাযুক্ত থানেশ্বৰ মালাকাৰৰ সৈতে সাক্ষাৎ কৰে। সেই আলোচনাৰ পিছতেই কালঝাৰ সত্ৰখনক লৈ বিশেষ গুৰুত্ব আৰােপ কৰি উপায়ুক্ত মালাকাৰে কালঝাৰ সত্ৰ পৰিদৰ্শন কৰি সত্ৰখনক উজ্জীৱিত কৰি তোলাৰ স্বাৰ্থত স্থানীয় তথা ৩৫ নং উত্তৰ বেতবাৰী গাঁও পঞ্চায়তৰ সভাপতি শ্বাজাহান আলীক চৰকাৰীভাৱে আচনি গ্রহণ কৰিবলৈ নির্দেশ দিয়ে। উপায়ুক্তৰ নির্দেশৰ ভিত্তিত পাকা বেতবাৰী উন্নয়ন খণ্ডৰ খণ্ড উন্নয়ন বিষয়া মুনিন্দ্ৰ বায়ন আৰু গাঁও পঞ্চায়তৰ সভাপতি শ্বাজাহান আলীয়ে সত্ৰৰ সমিতিৰ সৈতে আলোচনাত মিলিত হৈ মুঠ ছয়টাকৈ আচনিৰ কাম হাতত লয়। 

 মহাত্মা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় গ্রাম্য নিয়োগ নিশ্চিত আচনি (এমজিএনৰােগ)ৰ অধীনত প্ৰতিটােৰে ১০ লাখ টকীয়াকৈ মুঠ ৬০ লাখ টকা ব্যায় সাপেক্ষে হাতত লোৱা এই আঁচনি ছয়টাৰ তিনিটা আঁচনি মূল সত্ৰ আৰু আন তিনিটা শ্ৰীশ্ৰী গোপালদেৱ আতাৰ সমাধিস্থলীৰ। সত্ৰৰ মূল তােৰণ, সত্ৰলৈ যোৱা পথ আৰু মূল সত্ৰৰ চাৰিওপিনৰ বেৰ নিৰ্মাণৰ লগতে শ্ৰীশ্ৰী গোপালদেৱ আতাৰ সমাধিক্ষেত্ৰৰ গৃহ, মাটি পেলোৱা আৰু চাৰিওপিনৰ বেৰ নিৰ্মাণকে ধৰি ধার্য হােৱা আচনি ছয়টাৰ ভিতৰত বৰ্তমানে সত্ৰলৈ যোৱা পথ আৰু মূল সত্ৰৰ চাৰিওপিনৰ বেৰ নিৰ্মাণৰ কাম পূৰ্ণগতিত চলি আছে। পাকা বেতবাৰী উন্নয়ন খণ্ডৰ খণ্ড উন্নয়ন বিষয়া মুনিন্দ্ৰ বায়নৰ প্ৰত্যক্ষ হস্তক্ষেপত চলি থকা এই আঁচনিৰ কামসমূহ সম্পূৰ্ণ হৈ উঠিলে কালঝাৰৰ এই সত্ৰই এক নতুন মাত্রা লাভ কৰিব। জনসাধাৰণৰ মাজত এই সত্ৰখনৰ প্ৰচাৰৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ বহুখিনিকৰণীয় আছে। ইয়াত এটা অতিথিশালা, সত্ৰীয়া সংস্কৃতিৰ চৰ্চা কেন্দ্র গঠন কৰি তথা নামঘৰটােৰ পকীকৰণ আৰু যাতায়ত ব্যৱস্থা সুগম কৰিলে সত্ৰখনক পর্যটনস্থলী হিচাপেও গঢ়ি তুলিব পৰা যাব। নতুন বৰ্ষত অসম চৰকাৰৰ পৰ্যটন বিভাগে এই ক্ষেত্ৰত সু-পদক্ষেপ গ্রহণ কৰিব বুলি আমি আশাবাদী।

প্ৰসঙ্গ : আমছু নেতা সাজাহান আলী আহমেদক ভাবুকি

✍ ছৈয়দ বুলবুল জামানুৰ হক 

২০১৭ চনৰ ১ আগষ্টত সদৌ বিটিচি সংখ্যালঘু ছাত্ৰ সন্থাৰ সভাপতি লাফিকুল ইছলাম আহমেদক হত্যা কৰাৰ পিছত সমগ্ৰ ৰাজ্যতেই তীব্ৰ প্ৰতিবাদৰ জোৱাৰ উঠিছিল৷ হত্যাকাণ্ডৰ চাৰি মাহ পাৰ হোৱাৰ পিছতো উক্ত হত্যাকাণ্ডৰ কোনো বিচাৰ নহ’ল৷ চিনাক্ত নহ’ল অপৰাধী৷ আন্দোলনো স্থবিৰ হৈ পৰিল৷ সাংবাদিক পৰাগ কুমাৰ দাসৰ পৰাই এই একে প্ৰক্ৰিয়া চলি আহিছে৷ লাফিকুলৰ হত্যাৰ পিছত এইবাৰ ফোনযোগে ভাবুকি প্ৰদান কৰা হ’ল সদৌ অসম সংখ্যালঘু ছাত্ৰ ইউনিয়ন চমুকৈ আমছুৰ শিক্ষা আৰু আলোচনী সম্পাদক, বলিষ্ঠ, প্ৰগতিশীল ছাত্ৰ নেতা, সাংবাদিক, প্ৰতিশ্ৰুতি সম্পন্ন কবি, যুৱ লেখক সাজাহান আলী আহমেদক৷ 

যোৱা ২১ ডিচেম্বৰত সন্ধিয়া ৬.২০ বজাত +১৪০০০০০০০০০ নম্বৰৰ পৰা আহমেদৰ ব্যক্তিগত নম্বৰত ফোন আহে৷ ফোনত আহমেদক ‘লেকছাৰ বন্ধ কৰ’, অসুবিধা হ’ব, ৱাৰ্নিং হিচাপে দিছো, নিজে বুজি ল, তোৰ লগত সব যাব, বেয়া কৰিলে বেয়া হ’ব বুলি ভাবুকি দিয়ে৷ এই সংক্ৰান্তত আহমেদে বৰপেটাৰোড আৰক্ষী থানাত এখন এজাহাৰ দাখিল কৰি ভাবুকি প্ৰদান কৰাজনক গ্ৰেপ্তাৰ কৰাৰ বাবে দাবী উত্থাপন কৰিছে৷ বিষয়টো সংবাদ মাধ্যমে গুৰুত্ব প্ৰদান নকৰিলেও ছ’চিয়েল মিডিয়াত যথেষ্ট চৰ্চা লাভ কৰিছে৷ এই চৰ্চা যিমানেই নচলক কিয় স্বাভাৱিকতে প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, প্ৰকৃততে সংখ্যালঘু সম্প্ৰদায়ৰ উঠি অহা যুৱ প্ৰজন্মৰ প্ৰতিশ্ৰুতি সম্পন্ন নেতাসকলক কিয় বাৰে বাৰে টাৰ্গেট কৰা হয়৷ আমি বিগত কিছু দিনৰ পৰা এটা কথা লক্ষ্য কৰি আছো যে নিৰ্যাতিত, শোষিত, বঞ্চিত, দৰিদ্ৰ জনতাৰ হকে মাত মতাসকলৰ নিজৰ জীৱনৰ নিৰাপত্তা নাইকীয়া হ’বলৈ আৰম্ভ হয়৷ এইখিনিতে উল্লেখ কৰিব লাগিব যে ২০১০ চনতেই ছাত্ৰ আন্দোলনত যোগদান কৰা সাজাহান আলী আহমেদে ২০১২ চনত ‘দৈনিক গণ অধিকাৰ’ কাকতৰ জৰিয়তে সাংবাদিকতা কৰি আছে৷ তেওঁৰ সম্পাদনাত বৰপেটাৰোডৰ পৰা ‘মাহেকীয়া ক্ৰান্তি’ নামৰ এখন আচোলনী প্ৰকাশ পাই আছে৷ 

২০১৪ চনৰ ১ আৰু ২ মে’ তাৰিখে বিটিচিৰ নৰশিংবাৰী, নাৰায়ণগুৰিত সংঘটিত নাৰকীয় হত্যাকাণ্ডৰ সময়ত তীব্ৰ আন্দোলনৰ কাৰ্যসূচীৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল সাজাহানে৷ নাৰায়ণগুৰিৰ হত্যাকাণ্ডৰ ন্যায় বিচাৰি আমৰণ অনশন কাৰ্যসূচী ৰূপায়ন কৰাৰ নেতৃত্ব বহন কৰাৰ সমান্তৰালকৈ একে চনৰে জুলাই মাহত বাক্সা জিলাৰ ছামথাইবাৰীত সংঘটিত হত্যাকাণ্ডৰ সময়ত আৰক্ষী-প্ৰশাসনে তেওঁক গ্ৰেপ্তাৰ কৰিছিল৷ তেওঁ ২০১৪ চনৰ নাৰকীয় হত্যাকাণ্ডৰ ওপৰত ‘বিষাদলেণ্ড নাৰায়ণগুৰি’ নামৰ এখন তথ্য সম্বলিত, গৱেষণামূলক গ্ৰন্থ ৰচনা কৰি মাইলৰ খুটি স্থাপন কৰিছে৷ তেওঁৰ নেতৃত্বত বেঁকী নৈৰ গৰাখহনীয়া প্ৰতিৰোধৰ ধাৰাবাহিক আন্দোলন হৈছিল৷ য’ত ২০১৫ চনৰ অক্টোবৰ মাহত আমৰণ অনশন কাৰ্যসূচী আছিল এখন উল্লেখযোগ্য আন্দোলন৷ ইয়াৰোপৰি তেওঁৰ নেতৃত্বত বাল্য বিবাহ প্ৰতিৰোধকে আদি কৰি পিছপৰা অঞ্চলত শিক্ষাৰ প্ৰচাৰ আৰু প্ৰসাৰৰ ক্ষেত্ৰত গ্ৰহণ কৰা উদ্যোগ অনস্বীকাৰ্য৷ তেওঁ ‘জ্ঞানৰ দ্বাৰা পৰিচালিত সমাজ’ ব্যৱস্থা প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ বাবে সদায় কাম কৰি থকা বাবে আৰু নিজৰ স্বকীয় পৰিচয় থকা বাবেই সাংগঠনিক সতীৰ্থৰ সমান্তৰালকৈ সৰ্বসাধাৰণ ৰাইজ তথা অন্যান্য সংগঠনৰ কৰ্ম-কৰ্তাৰ লগতো মধুৰ সম্পৰ্ক আছে৷ এইগৰাকী ছাত্ৰ নেতাক শেহতীয়াকৈ মুখ বন্ধ কৰাৰ বাবে চৰম সকীয়নী প্ৰদান কৰাৰ পিছত স্বাভাৱিকতেই উত্থাপন হৈছে বহু প্ৰশ্ন আৰু সংখ্যালঘু সমাজৰ উত্তৰণৰ বাবে কাম কৰা মানুহৰ জীৱনৰ নিৰাপত্তাৰ যে নিশ্চয়তা নাই সেই কথাও স্পষ্ট হৈ পৰিছে৷ স্বাধীনতাৰ আগৰ পৰাই সদায় ত্যাগৰ মনোভাৱ পোষণ কৰি ৰখা দ্ৰাবিড়মূলীয় মিঞা মুছলমান বা ধৰ্মীয় সংখ্যালঘুসকলে সদায় শাসন যন্ত্ৰৰ পৰা লাঞ্চনা, বঞ্চনা আৰু বিশ্বাসঘাতকতা উপহাৰ হিচাপে পাই আহিছে৷ আনকি ভাৰত স্বাধীন হোৱাৰ পিছতো এইসকলৰ কোনো উন্নয়ন হোৱা নাই৷ এতিয়াও এইসকল লোকৰ শিক্ষাৰ হাৰ মাত্ৰ ১৯.৩২ শতাংশ৷ এই শিক্ষাৰ হাৰ বৃদ্ধি নোহোৱাৰ মূল কাৰণ কি সেই কথা বহলাই নক’লেও হ’ব যদিও এককথাত ক’বলৈ গ’লে শিক্ষিত সমাজে নিজৰ ভাল বেয়া বিচাৰ কৰিব পৰা সুবিধা মানুহৰ মাজত আহি পৰিব আৰু এইসকলক লৈ ৰাজনীতি কৰাসকলৰ ৰাজনীতি বন্ধ হ’ব৷ এই ধাৰা বন্ধ কৰাৰ বাবে সাজাহান আলী আহমেদে সদায় চিন্তা কৰে৷ সেই কথা তেওঁৰ কাম-কাজৰ পৰা বুজিব পাৰি৷ 

তেওঁ নিজে যেনেদৰে জ্ঞানৰ পূজাৰী একেদৰে জ্ঞান দান কৰাতো কুন্ঠাবোধ নকৰে তেওঁ৷ সিযিকি নহওঁক লাফিকুল ইছলামৰ হত্যাৰ তদন্ত সঠিক দিশত আগনবঢ়াৰ বাবেই যে পুনৰ আৰু এগৰাকী সম্ভাৱনাময় ছাত্ৰ নেতাৰ জীৱনলৈ ভাবুকি অহা কাৰ্য নিশ্চয় চিন্তাৰ বিষয় হিচাপে বিবেচিত হৈছে৷ ছ’চিয়েল মিডিয়াত সাজাহান আলী আহমেদৰ যথেষ্ট গ্ৰহণযোগ্যতা থকাৰ বাবেই তেওঁৰ লেখনিয়ে বহু সময়ত ৰাজ্যৰ ৰাজনীতিতো প্ৰভাব বিস্তাৰ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে৷ তেওঁৰ প্ৰবন্ধতো আছে বিশেষ মাধুৰ্যতা৷ মিঞা ছিৰিজত দ্বিতীয়টো কবিতা লিখি ২০১৬ চনত এক নতুন চিন্তাৰ বাট মুকিল কৰিবলৈ সক্ষম হোৱা আহমেদৰ ‘মইও মিঞা’ শীৰ্ষক কবিতাটো অসম বিধান সভাত বাঘবৰৰ বিধায়ক শ্বেৰমান আলী আহমেদে পাঠ কৰি সংখ্যালঘু সমাজৰ মৌলিক সমস্যা আৰু ত্যাগৰ ইতিহাস দাঙি ধৰি অধ্যক্ষৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিবলৈ সক্ষম হৈছিল৷

সাজাহনকেই কিয় টাৰ্গেট কৰিলে — 

আমছুত বহু কেইজন ভাল ছাত্ৰ নেতা আছে৷ তাৰ পিছতো সাজাহানক কিয় ভাবুকি দিয়া হ’ল (?) সেই কথা ওপৰৰ চমু আলোচনাৰ পৰা পাঠক সমাজে নিশ্চয় বুজি পাইছে৷ যি জাতিৰ সাহিত্য নাইবা লোক সংস্কৃতিৰ সংৰক্ষণ নাই অথবা শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত পিছ পৰা সেই জনগোষ্ঠী বা জাতি বা সম্প্ৰদায়ে কেতিয়াও প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰিব নোৱাৰে৷ নিজৰ অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তনৰ বাবে নিজে চিন্তা কৰিব পৰা লোকৰহে অৱস্থাৰ পৰিৱৰ্তন হয়৷ সেই পৰিৱৰ্তনৰ বাবে বৌদ্ধিকভাবে আৰু সকলোৰে মাজত সমিল-মিলেৰে জাতিটোক নেতৃত্ব প্ৰদান কৰিব লাগিব৷ সেই নেতৃত্ব বহন কৰিব পৰা গুণ তেওঁৰ ভিতৰ থকা বাবেই এইবাৰ তেওঁক টাৰ্গেট কৰা হ’ল বুলি ক’লেও অত্যুক্তি কৰা নহ’ব৷ মুঠতে দমনৰ ৰাজনীতিৰ লগত জড়িত লোকসকলৰ প্ৰতি প্ৰথম সন্দেহৰ আঙুলি যোৱাৰ সমান্তৰালকৈ তেওঁৰ বিভিন্ন আন্দোলন আৰু সামাজিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে প্ৰকাশ কৰা বক্তব্যই যিসকল লোকৰ স্বাৰ্থ বিঘ্নিত হয় সেইসকল লোকৰো আক্ৰোশৰ বলি হোৱা বুলিও ক’ব পৰা যায়৷ এই সমস্ত ঘটনাৰ উচ্চ পৰ্যায়ৰ তদন্ত হ’লেহে প্ৰকৃত হত্য উদঘাটন কৰিব পৰা যাব যদিও সেই আশা ক্ষীণ৷ এইখিনিতে উল্লেখ কৰিব লাগিব যে আহমেদে শেহতীয়াকৈ ব্লগ আৰু ইউটিউবৰ জৰিয়তে নিজৰ বলিষ্ঠ মতামত ব্যক্ত কৰি আহিছে৷ বিশেষকৈ গোৱালপাৰাৰ খৰবুজাত ‘ডি’ ভোটাৰৰ সমস্যা সমাধানৰ দাবীত আন্দোলন কৰা লোকক আৰক্ষীয়ে গুলীয়াই হত্যা কৰাৰ ঘটনাৰ পিছৰ পৰাই তেওঁ ইউটিউবত নিয়মিয়াকৈ নিজৰ মত ব্যক্ত কৰি আহিছে৷ তেওঁৰ বক্তব্যই গুৰুত্ব লাভ কৰাৰ বাবেই অতি কম দিনৰ ভিতৰত তেওঁৰ নামত থকা ইউটিউব চেনেলটো বিশেষ জনপ্ৰিয় হৈ পৰে৷ তেওঁ লাফিকুল ইছলাম আহমেদৰ হত্যাৰ পিছত প্ৰতিটো ঘটনাৰ অতন্ত্ৰ প্ৰহৰী হিচাপে নিজৰ মতামত ব্যক্ত কৰাৰ লগতে জনমত গঠন কৰাৰ বাবে তৎপৰতা প্ৰদৰ্শন কৰা দেখা গৈছিল আৰু শেহতীয়াকৈ চলা অমানৱীয় উচ্ছেদৰ বিৰুদ্ধে, নামনি অসমৰ শ্ৰমিকক মাজুলি, তিনিচুকীয়া বা উজনি অসমত তথাকথিত জাতীয়তাবাদী বীৰৰ আক্ৰমণৰ বলি হোৱাৰ পিছত বলিষ্ঠভাবে তেওঁ প্ৰতিবাদ কৰা দেখা গৈছে তেওঁৰ নিজৰ ইউটিউব একাউন্টৰ মাজেৰে৷ ইয়াৰ ফলত তেওঁক বাৰম্বাৰ ইউটিউবত একাংশ লোকে আক্ৰমণৰ লক্ষ্য কৰি লোৱা দেখা গৈছে৷ য’ত বহুবাৰ হত্যাৰ ভাবুকি দিয়া হৈছিল যদিও সেইবোৰ মন্তব্যক তেওঁ গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা নাছিল৷ এইবাৰৰ ফোনকলে তেওঁৰ প্ৰতি যে সঁচাকৈয়ে এটা মহল ক্ষুব্ধ হৈ পৰিছে সেই কথা একপ্ৰকাৰ স্পষ্ট কৰি দিলে৷

এইক্ষেত্ৰত ৰাজ্য চৰকাৰৰ লগতে ৰাজ্যৰ প্ৰশাসন যন্ত্ৰক অনুৰোধ জনাও যে সাজাহান আলী আহমেদৰ দৰে প্ৰগতিশীল চিন্তাৰ যুৱকক ভাবুকি প্ৰদান কৰা বিষয়টো সহজভাৱে লোৱা বিষয় নহয়৷ কাৰণ ইতিপূৰ্বে এনে ভাবুকিয়ে কি ৰূপ লৈছে, লাফিকুল ইছলামৰ হত্যাকাণ্ডকে ধৰি আৰু কেতবোৰ ঘটনাই তাৰ প্ৰমাণ দাঙি ধৰিছে৷ শেষত একেদৰে সাজাহান আলী আহমেদকো আহ্বান জনাম, নিজৰ ধাৰা অব্যাহত ৰাখক৷ কাৰণ, আমি অসমীয়া আছো আপোনাৰ স’তে…৷

☎+919435983235  

✉  jamanur786@gmail.com

"মই সততা আৰু আত্ম-নিয়ন্ত্ৰণ উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে মোৰ দেউতা, মাৰ পাইছোঁ, আৰু তেনেকৈয়ে মই আৰু মোৰ ভাই-ককাই-বা-ভনীহঁতেও উত্তৰাধিকাৰী সূত্ৰে ভালত বিশ্বাস আৰু গভীৰ মমতাৰ শিক্ষা পাইছিল।
("I inherited honesty and self-discipline from my father; from my mother, I inherited faith in goodness and deep kindness as did my three brothers and sisters.")

✍ ছৈয়দ বুলবুল জামানুৰ হক

সৰ্বপৰিচিত নাম ড° এ. পি. জে. আব্দুল কালাম৷ এজন ভাৰতীয় বিজ্ঞানী, ৰাজনীতিবিদ আৰু ভাৰতৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল। কালামৰ জন্ম আৰু শৈশৱ তামিলনাডুৰ ৰামেশ্বৰম নামে ঠাইত হৈছিল। তিৰুচিৰাপল্লীৰ চেইণ্ট যোচেফ কলেজৰ পৰা পদাৰ্থ বিজ্ঞান আৰু চেন্নাইৰ মাদ্ৰাছ ইনষ্টিটিউট অৱ টেকন'লজি (MIT), এৰ'স্পেছ ইঞ্জিনিয়াৰিং বিষয় হিচাপে লৈ উত্তীৰ্ণ হয়।
ৰাষ্ট্ৰপতি পদত অধিষ্ঠিত হোৱাৰ আগেয়ে তেখেত এজন এৰ'স্পেছ অভিযন্তা হিচাপে প্ৰতিৰক্ষা গৱেষণা আৰু বিকাশ সংস্থা (DRDO) আৰু ভাৰতীয় মহাকাশ অধ্যয়ন সংস্থাত (ISRO) কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল। কালামৰ আন এটা জনপ্ৰিয় নাম হৈছে ভাৰতৰ মিছাইল মানৱ। ভাৰতত বেলিষ্টিক ক্ষেপনাস্ত্ৰ (ballistic missile) আৰু "উৎক্ষেপণ যান" (launch vehicle) প্ৰযুক্তিৰ বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত তেখেতৰ অৰিহণাৰ বাবে এই উপাধি তেখেতক প্ৰদান কৰা হৈছে। ১৯৭৪ চনৰ প্ৰথম নিউক্লীয়েৰ পৰীক্ষাৰ পাছত ১৯৯৮ চনত হোৱা ভাৰতৰ "পোখৰান-২" পাৰমাণৱিক পৰীক্ষণত ড° কালামে কাৰিকৰী দিশৰ উপৰিও ৰাজনৈতিক আৰু সাংগঠনিক দিশত মুখ্য ভুমিকা পালন কৰিছিল। তথাপিও কোনো কোনো বিজ্ঞান বিশেষজ্ঞই ক'ব বিচাৰে যে ড° কালামে কোনো কৃতিত্ব নোহোৱাকৈয়ে হোমি জাহাংগীৰ ভাৱা আৰু বিক্ৰম চাৰাভাইয়ে কৰি থৈ যোৱা কাম খিনি আগবঢ়াই নিছিল।
২০০২ চনত ড° কালামে লক্ষ্মী চেহগলক নিৰ্বাচনত পৰাস্ত কৰি ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি হয়। তেখেতলৈ ভাৰতৰ দুই মুখ্য ৰাজনৈতিক দল ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছ আৰু ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিয়ে সমৰ্থন আগবঢ়াইছিল। ইয়াৰ পাছত তেখেতে IIM-আহমেদাবাদ আৰু IIM-ইণ্ডোৰৰ অতিথি প্ৰাধ্যাপক; থিৰুঅনন্তপুৰমৰ “ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা আৰু প্ৰযুক্তি প্ৰতিষ্ঠান ((Indian Institute of Space Science and Technology Thiruvananthapuram)) ৰ চেঞ্চেলৰ, চেন্নাইৰ আন্না বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এৰ'স্পেচ ইঞ্জিনিয়াৰঙৰ প্ৰাধ্যাপকৰ উপৰিও মহীশূৰৰ JSS বিশ্ববিদ্যলয়ৰ লগতে আন কেইবাখনো শিক্ষা আৰু গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠানৰ সংলগ্ন বা অতিথি অধ্যাপক হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰিছিল।
২০২০ চনৰ ভিতৰত ভাৰতবৰ্ষক উন্নয়নশীলৰ পৰা উন্নত দেশৰ মৰ্য্যাদালৈ লৈ যাবৰ বাবে ড° কালামে তেখেতৰ ইণ্ডিয়া ২০২০ নামৰ পুথিখনৰ যোগেদি নিজৰ পৰিকল্পনাসমূহ জনগণৰ মাজলৈ আগবঢ়াইছিল। অনুদিত ৰূপত তেখেতৰ দ্বাৰা ৰচিত পুথিসমূহে দক্ষিণ কোৰিয়াকে ধৰি নানান দেশত অভূতপূৰ্ব জনপ্ৰিয়তা অৰ্জন কৰিছে। জীৱনকালত তেখেতে বিভিন্ন সন্মানীয় পুৰষ্কাৰৰ লগতে ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ভাৰত ৰত্নৰেও বিভুষিত হৈছে। বিশেষকৈ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীসকলৰ প্ৰতি তেখেতৰ উৎসাহমূলক বক্তৃতা আৰু আলোচনা সমূহৰ বাবে তেখেত যুৱ প্ৰজন্মৰ মাজতো অতি জনপ্ৰিয় আছিল। যুৱ প্ৰজন্মৰ বাবে তেখেতে ২০১১ চনত ‘মই কি কৰিব পাৰোঁ” ( What I can give) নামেৰে এক আন্দোলনৰ সূচনা কৰে, যাৰ মূল লক্ষ্য আছিল দূৰ্নীতি নিৰ্মূলকৰণ। তথাপিও ৰাষ্ট্ৰপতি হৈ থকা কালছোৱাত ক্ষমাদানৰ আবেদন আৰু শাস্তিপ্ৰদানৰ ক্ষেত্ৰত পলম কৰাৰ বাবে ড° কালাম সমালোচনাৰ সন্মুখীন হৈছিল।

শৈশৱ আৰু শিক্ষা :
১৯৩১ চনৰ ১৫ অক্টোবৰত তামিলনাডুৰ ৰামেশ্বৰমত জন্ম হয়। তেখেতৰ পিতৃ জয়নাল আবদিন এগৰাকী নাৱৰীয়া আৰু মাতৃ অসীমা এগৰাকী গৃহিনী আছিল। তেওঁলোকৰ আৰ্থিক অৱস্থা ভাল নাছিল আৰু সেয়ে তেখেতে কম বয়সৰ পৰাই পৰিয়াললৈ আৰ্থিক অৱদান আগবঢ়াবৰ বাবে কাম কৰা আৰম্ভ কৰে।ভিন্ন ভিন্ন ধৰ্মীয় সম্প্ৰদায়ৰ মাজত ডাঙৰ হ'লেও কালামে এক নিৰ্দিষ্ট ধৰ্মীয় নিয়মাৱলী পালন কৰি চলিছিল।স্কুলীয়া শিক্ষা সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পাছত দেউতাকক আৰ্থিক সকাহ দিবলৈ তেওঁ খবৰ কাকত বিক্ৰী কৰাৰ কাম লৈছিল৷ বিদ্যালয়ত তেওঁ মজলীয়া গ্ৰেড পাইছিল যদিও তেওঁ শিকিবলৈ অত্যন্ত ইচ্ছুক আৰু অনেক সময় পঢ়া-শুনাত, বিশেষকৈ অংকত, ব্যস্ত থকা ছাত্ৰ আছিল বুলি জনা যায়।
ৰামেশ্বৰম বুনিয়াদী স্কুলত স্কুলীয়া শিক্ষা শেষ কৰাৰ পাছত কালামে ১৯৫৪ চনত তিৰুচিৰাপল্লীৰ চেইন্ট জোচেফ'চ কলেজ, তিৰুচিৰাপল্লীৰ পৰা পদাৰ্থ বিজ্ঞানত স্নাতক উপাধি অৰ্জন কৰে। পাঠ্যক্ৰমৰ শেষৰ ফালে তেওঁ বিষয়টোত আগ্ৰহ হেৰুৱায় আৰু পাছত এই বিষয় পঢ়াৰ বাবে অনুতাপো কৰে। পাছত তেওঁ মাদ্ৰাজলৈ গৈ মাদ্ৰাজ ইন্সটিটিউট অৱ টেকন'ল'জী)ৰ পৰা এৰ'স্পেচ ইঞ্জিনিয়াৰিঙত স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী অৰ্জন কৰে। ডক্টৰেট নকৰিলেও পৰৱৰ্তীকালত তেখেতে কেইবাটাও সন্মানসূচক ডক্টৰেট লাভ কৰে।

শ্ৰুতিকথা (Anecdote) :
কালামে এবাৰ এটা ছিনিয়'ৰ ক্লাচ প্ৰজেক্টত কাম কৰি আছিল। কিন্তু ডীন তেওঁৰ কামৰ অগ্ৰগতি লেহেমীয়া হোৱা দেখি অসন্তুষ্ট হৈ আৰু দুদিনৰ ভিতৰতে কাম সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ আদেশ দিলে আৰু নহ'লে তেওঁৰ স্কলাৰস্বিপ বন্ধ কৰি দিব বুলি ভাবুলি দিলে। কালামে অমানুষিক পৰিশ্ৰমেৰে সময়মতে প্ৰজেক্ট শেষ কৰিলে। সন্তুষ্ট ডীনে কালামক কৈছিল, "মই তোমাক ইমান কঠিন সময়সীমা দি মানসিক কষ্ট দিলো৷

বৈজ্ঞানিক জীৱন :
১৯৬০ চনত মাদ্ৰাজ ইন্সটিটিউট অৱ টেকন'ল'জীৰ পৰা মাষ্টাৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰাৰ পাছত কালামে প্ৰতিৰক্ষা গৱেষণা আৰু উন্নয়ন সংস্থাৰ (DRDO) এৰ'নটিকেল ডেভেল'পমেন্ট এষ্টাব্লিশ্বমেন্টত মুখ্য বিজ্ঞানী হিচাবে যোগদান কৰে। কালামে ভাৰতীয় সেনাবাহিনীৰ বাবে এখন সৰু হেলিকপ্টাৰ ডিজাইনেৰে তেওঁৰ কৰ্মজীৱন আৰম্ভ কৰে যদিও DRDO-ত নিজৰ চাকৰিৰ পছন্দ সম্পৰ্কে তেওঁ সুখী নাছিল৷
কালাম INCOSPAR কমিটিআৰু (Indian National Committee for Space Research)ৰ সদস্য আছিল। ইয়াত তেওঁ বিখ্যাত ভাৰতীয় বৈজ্ঞানিক বিক্ৰম চাৰাভাইৰ তত্বাবধানত কাম কৰিছিল।
১৯৬৯ চনত কালামৰ ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠান (ISRO) লৈ বদলি হয় আৰু তেখেতে তাত ভাৰতৰ প্ৰথম থলুৱা প্ৰয়ুক্তিৰে নিৰ্মিত হবলগীয়া ‘উপগ্ৰহ নিক্ষেপণ যান’ (SLV-III)প্ৰকল্পৰ “প্ৰকল্প নিৰ্দেশক’ৰ দ্বায়িত্বভাৰ লাভ কৰে। উল্লেখযোগ্য যে এই এচ এল ভি -৩ য়ে ১৯৮০ চনৰ জুলাই মাহত ভাৰতীয় কৃত্ৰিম উপগ্ৰহ ৰোহিণী (Rohini)’ক সফলতাৰে পৃথিৱীসমীপ কক্ষপথত প্ৰক্ষেপ কৰাত সফল হয়। ইচৰ’ত যোগদান কৰাতো ড° কালামৰ জীৱনৰ সকলোতকৈ ডাঙৰ সফলতা বুলি ধৰিব পাৰি, তেখেতৰ নিজৰ ভাষ্য মতেই এচ এল ভি-৩ প্ৰকল্পত কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰাৰ পাছতহে নিজকে সঠিককৈ বিচাৰি পাইছিল। ১৯৬৫ চনত ড° কালামে DRDO’ত প্ৰথম বাৰৰ বাবে স্বাধীনভাৱে এক “বিস্তাৰসক্ষম ৰকেট প্ৰকল্প” (expandable rocket project) ৰ কাম আৰম্ভ কৰে। ১৯৬৯ চনত কালামে আৰু বেছি অভিযন্তাৰ অংশগ্ৰহণেৰে উক্ত প্ৰকল্প বহলাই নিবলৈ ভাৰত চৰকাৰৰ সেউজ সংকেত লাভ কৰে।
১৯৬৩-৬৪ চনত ড° কালামে আমেৰিকাৰ ভাৰ্জিনিয়া প্ৰদেশৰ হেম্পটনত থকা নাছাৰ "লেংলে গৱেষণা কেন্দ্ৰ", "মেৰিলেণ্ডৰ গ্ৰীণবেল্ট"ত থকা ("গদাৰ্দ স্পেচ ফ্লাইট কেন্দ্ৰ") আৰু ভাৰ্জিনিয়াৰে পূব উপকু্লস্থিত "ৱাল’প ফ্লাইট ফেচিলিটি" পৰিদৰ্শন কৰে। ১৯৭০ ৰ পৰা ১৯৯০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ এই কালছোৱাত ড° কালামে প’লাৰ এচ এল ভি (Polar SLV) আৰু SLV-III, এই দুয়োটা প্ৰকল্পতে মনোনিবেশ কৰে, আৰু এই দুয়োটাই অৱশেষত সফলতাৰ মুখ দেখা পায়।
ভাৰতৰ প্ৰথম পাৰমাণৱিক পৰীক্ষণ "স্মাইলিং বুদ্ধ" ৰ সময়ত TBRL ৰ প্ৰতিনিধি হিচাপে প্ৰত্যক্ষদৰ্শী হবলৈ ড° কালামে ৰাজা ৰামান্নাৰ (Raja Ramanna) পৰা নিমন্ত্ৰণ লাভ কৰে, যদিও তেখেতে ইয়াৰ বিকাশ, ক্ষেত্ৰ প্ৰস্তুতি বা অস্ত্ৰ পৰিকল্পনাত অংশগ্ৰহণ কৰা নাছিল। ১৯৭০ চনত থলুৱা প্ৰযুক্তিৰে নিৰ্মিত কৃত্ৰিম উপগ্ৰহ “ৰোহিণী-১ (Rohini-1)” ক এচ এল ভি ৰকেটৰ সহায়ত কক্ষপথত স্থাপন কৰি ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা প্ৰতিস্থানে ভাৰতীয় প্ৰযুক্তি বিদ্যাৰ ক্ষেত্ৰখনত এক নতুন দিগন্তৰ সূচনা কৰে। ১৯৭০ চনতেই কালামক Project Devil আৰু Project Valian; নামৰ দুটা গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰকল্পক দ্বায়িত্ব অৰ্পণ কৰা হয়, যাৰ লক্ষ্য আছিল এচ এল ভি ৰকেটৰ সফল প্ৰযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি বেলিষ্টিক ক্ষেপনাস্ত্ৰ তৈয়াৰ কৰা। ভাৰতৰ কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰীসভাৰ (Union Cabinet) অনুমোদন নোহোৱা স্বত্বেও তদনান্তীন প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰীমতী ইন্দিৰা গান্ধীয়ে নিজৰ বিশেষ ক্ষমতা ব্যৱহাৰ কৰি কালামৰ তত্বাৱধানত চলি থকা এই পৰীক্ষণ সমূহৰ বাবে গোপনে পূঁজিৰ যোগান ধৰে। এই গোপনীয় মহাকাশ পৰীক্ষণ সমুহৰ আচল উদ্দেশ্য লোকচক্ষুৰ পৰা আঁতৰাই ৰাখিবলৈ কেন্দ্ৰীয় মন্ত্ৰীসভাক সন্মত কৰোৱাতো কালামৰ উল্লেখযোগ্য ভুমিকা আছিল।
কালামৰ গৱেষণা আৰু শৈক্ষিক নেতৃত্ব সেই সময়ত তেখেতক অতি জনপ্ৰিয় আৰু সন্মানীয় আসনত প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল আৰু তাৰ বাবেই ১৯৮০ চনত চৰকাৰে তেখেতৰ নিৰ্দেশনাত এক উচ্চাকাংখী ক্ষেপনাস্ত্ৰ কাৰ্য্যসূচী হাতত লৈছিল। ড° কালাম আৰু ধাতুবিদ তথা প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ বিজ্ঞান উপদেষ্টা ড° ৱি, এচ, অৰুণাচলমে, তদনান্তীন কেন্দ্ৰীয় প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী আৰ. ভেংকটৰমণৰ উপদেশমৰ্মে, একেলগে কেইবাবিধৰো ক্ষেপনাস্ত্ৰ বিকাশ কৰাৰ আঁচনি তৈয়াৰ কৰে। প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰী ভেংকটৰমণে ড° কালামক এই “সংহত দিকনিৰ্দেশিত ক্ষেপনাস্ত্ৰ বিকাশ পৰিযোজনা (I.G.M.D.P)" আৰু ব্যক্তিগত প্ৰচেষ্টাৰে এই পৰিযোজনাৰ বাবে ৩৮৮ কোটি টকা মন্ত্ৰীসভাৰ পৰা অনুমোদন কৰাইছিল। ভাৰতৰ মধ্যম দূৰত্বৱৰ্তী বেলিস্টিক ক্ষেপনাস্ত্ৰ ‘অগ্নি (Agni) আৰু টেক্টিকেল চাৰফেচ টু চাৰফেচ ক্ষেপনাস্ত্ৰ ‘পৃথিৱী’ৰ (Prithvi) বিকাশত ড° কালামৰ অবদান সকলোতকৈ অধিক, যদিও এই প্ৰকল্প দুটা অধিক সময় আৰু পূঁজি ব্যয় কৰাৰ লগতে প্ৰশাসনীয় খেলিমেলিৰ বাবে সমালোচনাৰ সন্মূখীন হৈছিল। ১৯৯২ চন জুলাই মাহৰ পৰা ১৯৯৯ চনৰ ডিচেম্বৰলৈকে ড° কালামে প্ৰধান মন্ত্ৰীৰ মুখ্য বিজ্ঞান উপদেষ্টা (Chief Scientific Adviser) আৰু DRDO’ৰ সচিব হিচাপে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। এই সময়ছোৱাতে ‘পোখৰান-২' (Pokhran-II) নিউক্লীয়েৰ পৰীক্ষা লানি সম্পন্ন হয় আৰু এই ক্ষেত্ৰত তেখেতৰ কাৰিকৰী আৰু ৰাজনৈতিক অবদান অত্যন্ত মহত্বপূৰ্ণ। এই পৰীক্ষণত কালামে আৰ. চিদাম্বৰমৰ সৈতে 'মূখ্য প্ৰকল্প সমন্বয়ৰক্ষী'(Chief Project Co-ordinator) ৰ দ্বায়িত্ব পালন কৰে। সংবাদ মাধ্যমৰ যোগেদি প্ৰকাশ হোৱা আলোকচিত্ৰ আৰু খবৰ বিলাকে ড° কালামক দেশৰ সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ আনৱিক বিজ্ঞানীৰ ৰূপত প্ৰতিষ্ঠা কৰে৷
১৯৯৮ চনত হৃদৰোগ বিশেষজ্ঞ (cardiologist) ড° সোমা ৰাজুৰ সৈতে লগ লাগি ড° কালামে এক কম খৰছী ‘কৰনেৰী স্টেণ্ট' নিৰ্মাণ কৰি উলিয়ায়। বিজ্ঞানী দুজনৰ সন্মানত এই ষ্টেণ্ট টোক “ কালাম-ৰাজু” ষ্টেণ্ট নামেৰে নামাকৰণ কৰা হয়। ২০১২ চন দুয়োজনা বিজ্ঞানীয়ে গ্ৰাম্যাঞ্চলত স্বাস্থ্য সেৱাত ব্যৱহাৰ কৰাত সুবিধা হোৱাকৈ “কালাম-ৰাজু টেবলেট” নামেৰে এটা শক্তিশালী টেবলেট কম্পিউটাৰ সাজি উলিয়ায়৷

ৰাষ্ট্ৰপতিত্ব :
আব্দুল কালাম ভাৰতৰ ১১ তম ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল। তেওঁৰ আগৰজন ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল কে. আৰ. নাৰায়নন। ২০০২ চনৰ ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত তেওঁ প্ৰতিদ্বন্দ্বী লক্ষ্মী চেহগলক ১,০৭,৩৬৬ ভোটৰ বিপৰিতে ৯,২২,৮৮৪ টা ভোটত হৰুৱাই ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পদলৈ নিৰ্বাচিত হয়।
১০ জুন ২০০২ ত সেই সময়ত ক্ষমতাত থকা নেশ্যনেল ডেমক্ৰটিক এলায়েন্স (NDA)-ই বিপক্ষ কংগ্ৰেছ (ই) ৰ নেতা ছোনিয়া গান্ধীক জানিবলৈ দিয়ে যে তেওঁলোকে কালামক ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ বাবে মনোনীত কৰিব পাৰে। সমাজবাদী দল আৰু জাতীয়তাবাদী কংগ্ৰেছ দলেও ইয়াক সমৰ্থন কৰে আৰু লগতে তেতিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নাৰায়নেনেও দ্বিতীয়বাৰ ৰাষ্ট্ৰপতিত্বৰ বাবে প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰাৰ পৰা বিৰত থাকে। তথাক্ৰমে কালাম ভাৰতৰ ১১তম ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচিত হয়।
তদানীন্তন প্ৰধানমন্ত্ৰী অটল বিহাৰী বাজপায়ীৰ দ্বাৰা প্ৰাৰ্থীত্ব ঘোষণাৰ পাছত কালামে কৈছিল যে— ‘মই সঁচাকৈয়ে অভিভূত হৈছোঁ। ইন্টাৰনেটত আৰু অন্যান্য মাধ্যমবিলাকে মোৰ পৰা কোনো এটা বাণী বিচাৰিছে। মই ভাবি আছোঁ এই সন্ধিক্ষণত মই মোৰ দেশৰ জনতাক কি কওঁ।’
১৮ জুন তাৰিখে বাজপেয়ী আৰু তেওঁৰ কেবিনেটৰ সতীৰ্থসকলৰ লগত গৈ কালামে ভাৰতীয় সংসদত মনোনয়ন পত্ৰ দাখিল কৰে। ২০০২ ৰ ১৫ জুলাইত এশৰ সংসদ আৰু ৰাজ্য বিধানসভা সমূহত ভোটগ্ৰহণ আৰম্ভ হয় আৰু ১৮ জুলাই তাৰিখে গণনা আৰম্ভ হয়। সংবাদ মাধ্যমসমূহ ইতিমধ্যেই এই প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা একতৰফীয়া হ'ব বুলি ধৰি লৈছিল আৰু প্ৰকৃততেও কালামে তেওঁৰ প্ৰতিদ্বন্দ্বী লক্ষ্মী চেহগলক ১,০৭,৩৬৬ ভোটৰ বিপৰীতে ৯,২২,৮৮৪ টা ভোটত হৰুৱাই ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি পদলৈ নিৰ্বাচিত হয়। ২৫ জুলাইত শপত গ্ৰহণ কৰাৰ পাছত কালামে ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনত প্ৰৱেশ কৰে।
কালাম ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ভাৰত ৰত্নৰে বিভূষিত তৃতীয়জন ৰাষ্ট্ৰপতি। আগৰ দুজন আছিল ডঃ সৰ্বপল্লী ৰাধাকৃষ্ণন (১৯৫৪) আৰু ডঃ জাকিৰ হুছেইন(১৯৬৩)। কালাম প্ৰথম ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি, যি চিৰকুমাৰ আৰু পেছাত এজন বিজ্ঞানী।
ৰাষ্ট্ৰপতিৰ কাৰ্য্যকালত কালামক আদৰতে জনগণৰ ৰাষ্ট্ৰপতি (people's president) বুলি কোৱা হৈছিল।
কালামৰ মতে অফিচ অৱ প্ৰফিট বিধেয়কখন চহী কৰাটোৱেই তেখেতৰ কৰ্মকালত ল'বলগীয়া হোৱা সকলোতকৈ কঠিন নিৰ্ণয় আছিল।
২০ জুন ২০০৭ অত হ'বলগা ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনৰ আগে আগে কালামে, জয়ৰ নিশ্চয়তা থাকিলে, দ্বিতীয়বাৰৰ প্ৰাৰ্থীত্বৰ বাবে বিবেচনা কৰাৰ ইচ্ছা প্ৰকাশ কৰে। কিন্তু দুদিন পাচতে তেওঁ কয় যে তেওঁ ৰাষ্ট্ৰপতি ভৱনক ৰাজনীতিত জড়িত কৰিব নোখোজে আৰু নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দিতা নকৰিবলৈ থিৰাং কৰে। তেওঁ পুনৰ্নিৰ্বাচনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ভোট পাবৰ কাৰণে প্ৰয়োজনীয় বামপন্থী দলসমূহ, শিৱসেনা আৰু সংযুক্ত প্ৰগতিকামী গঠবন্ধনৰ (United Progressive Alliance) সমৰ্থন নাছিল।
২৮ জুলাই ১০১২ ত ১২শ ৰাষ্ট্ৰপতি প্ৰতিভা পাটিলৰ কাৰ্য্যকালৰ সমাপ্তি আগবাঢ়ি অহাৰ লগে লগে প্ৰচাৰ মাধ্যমৰ খবৰে কালাম ২য় বাৰৰ প্ৰাৰ্থীত্বৰ বাবে মনোনীত হ'ব পাৰে বুলি প্ৰচাৰ কৰে। খবৰটো বিয়পি পৰাৰ লগে লগে ছচিয়েল নেটৱৰ্কিং ৱেবচাইটবিলাক (যেনে ফেচবুক, টুইটাৰ আদি) কালামৰ সমৰ্থনেৰে ভৰি পৰে। ভাৰতীয় জনতা দলে কয় যে যদিহে সমাজবাদী পাৰ্টি আৰু কংগ্ৰেছ (ই) -এ সমৰ্থন কৰে তেন্তে তেওঁলোকেও কালামলৈ সমৰ্থন আগবঢ়াব। নিৰ্বাচনৰ এমাহৰ আগতে মুলায়ম সিং যাদৱ (সমাজবাদী পাৰ্টি) আৰু মমতা বেনাৰ্জীয়ে (তৃণমূল কংগ্ৰেছ) তেওঁলোকৰ সমৰ্থন প্ৰকাশ কৰে। কেইদিনমানৰ পাছতে মুলায়মে তেওঁ সমৰ্থন উঠায় লয়। ফলত ১০১২ ৰ ৮ জুন তাৰিখে কালামে ২০১২ ৰ ৰাষ্ট্ৰপতি নিৰ্বাচনত প্ৰতিদ্বন্দ্বিতা কৰিবলৈ অস্বীকাৰ কৰি কৈছিল যে— ‘অনেক নাগৰিকে এই একে ইচ্ছাই প্ৰকাশ কৰিছে। ই তেওঁলোকৰ মোৰ প্ৰতি থকা মৰম আৰু তেওঁলোকৰ আকাংখ্যা প্ৰতিফলিত কৰিছে। এই সমৰ্থনত মই অভিভূত। মই তেওঁলোকৰ এই সমৰ্থনক সন্মান কৰোঁ। মোৰ ওপৰত ৰখা আস্থাৰ বাবে মই তেঁওলোকক ধন্যবাদ দিছোঁ।’

সমালোচনা আৰু বিবাদসমূহ :
পৰীক্ষণৰ ফলাফল সমূহৰ বিশ্বাসযোগ্য আৰু তথ্য ভিত্তিক প্ৰতিবেদনৰ অভাৱত নিউক্লীয়েৰ বিজ্ঞানী হিচাপে কালামৰ লগত সাঙোৰ খোৱা বিতৰ্কটো হ’ল, “ পোখৰাণ-২” ৷ক্ষেত্ৰ পৰীক্ষনৰ নিৰ্দেশক কে সনাথনমে ৰাজহুৱা ভাবে স্বীকাৰ কৰিছিল যে সেই তাপ-নিউক্লীয় বোমাৰ (thermonuclear bomb) পৰীক্ষণ প্ৰকৃততে বিফল হৈছিল, আৰু ভুল প্ৰতিবেদন দাখিল কৰাৰ বাবে কালামক সমালোচনা কৰিছিল। সি যি কি নহওক, ড° কালামে এই সকলোবোৰ নুই কৰে আৰু এই পৰীক্ষণৰ লগত ওত:প্ৰোত ভাৱে জড়িত আৰ, চিদাম্বৰমেও সনাথনমৰ দাবী ভুল বুলি সদৰি কৰে।

ব্যক্তিগত আক্ৰমণ :
কালামক ২১ খনৰ ভিতৰত ২০ খনৰ দয়াৰ আবেদন (mercy petition) বিবেচনা নকৰাকৈ পেলাই থোৱা বাবে সমালোচনা কৰা হয়। ভাৰতীয় সংবিধানৰ দফা ৭২ মতে সৰ্বোচ্চ আদালতত দোষী সাব্যস্ত হোৱা অপৰাধীক ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে ক্ষমাদান, মৃত্যুদণ্ড স্থগিত বা বাতিলকৰণ বা আন দণ্ডলৈ সলনি কৰিব পাৰে। কালামে বিবেচনা কৰা একমাত্ৰ আবেদনখন আছিল ধৰ্ষণকাৰী ধনঞ্জয় চেটাৰ্জিৰ দয়া আবেদন নাকচ কৰা, যাক পাচত ফাঁচি দিয়া হয়। বাকী ২০ খনৰ ভিতৰত এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ আবেদন আছিল আফজল গুৰুৰ৷ কাশ্মিৰী সন্ত্ৰাসবাদী৷ যাক ২০০১ চনৰ ভাৰতীয় সংসদ ভৱনৰ আক্ৰমণৰ ষড়যন্ত্ৰৰ অভিযোগত ভাৰতৰ উচ্চতম ন্যায়ালয়ে মৃত্যুদণ্ডৰ শাস্তি বিহীছিল।
ভাৰতীয় নিউক্লীয়েৰ কাৰ্যসুচীত (Indian nuclear programme) নেতৃত্ব প্ৰদান কৰা স্বত্বেও ড° কালামে বিভিন্ন স্তৰৰ পৰা বিভিন্ন সময়ত সমালোচনাৰ সন্মূখীন হৈ আহিছে। এই সমালোচক সকলে দাবী কৰে যে নিউক্লীয়েৰ বিজ্ঞানৰ ওপৰত ড° কালামৰ কোনো কৃতিত্ব নাই (No Authority)। হ’মি চেথনা নামৰ ৰসায়ন অভিযন্তা {Chemical Engineer) এজনে দাবী কৰিছিল যে ড° কালামে নিউক্লীয়েৰ বিজ্ঞান, আনকি নিউক্লীয়েৰ পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ (Neuclear Physics) ওপৰতো কোনো প্ৰৱন্ধ প্ৰকাশ কৰি পোৱা নাই। চেথনাই আৰু কৈছিল যে ড° কালামে এৰ’স্পেচ ইঞ্জিনিয়াৰিঙ ত হে স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী লাভ কৰিছিল, যি নিউক্লীয়েৰ ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ (nuclear engineering) পৰা সম্পূৰ্ণ পৃথক আৰু বিভিন্ন বিশ্ববিদ্যালয়সমূহে তেখেতক প্ৰদান কৰা সন্মানসমূহৰ নিউক্লীয়েৰ পদাৰ্থ বিদ্যাৰ লগত কোনো সম্পৰ্ক নাই। জাতীয় দুৰদৰ্শনৰ যোগে দিয়া তেখেতৰ শেহতীয়া সাক্ষাতকাৰত শ্ৰী চেথনাই কয় যে ১৯৫০ চনত কালামে মহাবিদ্যালয়ৰ উচ্চ পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ বিষয় বিলাকত উত্তীৰ্ণ হ’ব পৰা নাছিল, আৰু আগবাঢ়ি চেথনাই “তেঁও (কালামে) কি জানে (নিউক্লীয় পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ বিষয়ে) বুলিও প্ৰশ্ন কৰে। হোমি চেথনাই কালামে ৰাষ্ট্ৰপতি পদৰ অপপ্ৰয়োগ কৰি নিজকে সৰ্বভাৰতীয় পৰ্যায়ৰ নিউক্লীয়েৰ বিজ্ঞানী সজাইছে বুলিও অভিযোগ আনে।
আন কিছু সমালোচকৰ মতে ড° কালামে কেতিয়াও কোনো ভাৰতীয় নিউক্লীয়েৰ শক্তি সংযন্ত্ৰ (Nuclear power in India)– ত কাম কৰি পোৱা নাই আৰু নিউক্লীয়েৰ অস্ত্ৰসমূহ তৈয়াৰ কৰাতো তেঁওৰ কোনো অবদান নাই; এই কামবোৰ ৰাজা ৰামান্নাৰ (Raja Ramanna) অধীনতহে সম্পূৰ্ণ হৈছিল।
সামৰনিত চেথনাই কয় যে, কালামে এচ এল ভি (SLV) প্ৰকল্পত ১৯৭০ ৰ পৰা এৰ’স্পেচ অভিযন্তা হিচাপে আৰু ১৯৮০ চনৰ পৰা প্ৰকল্প নিৰ্দেশক হিচাপেহে কাম কৰিছিল তাৰ পাছত কালামক DRDO লৈ বদলি কৰা হয়। বাংগালোৰৰ সন্মানীয় IISc,Bangalore য়ে প্ৰয়োজনীয় বৈজ্ঞানিক দক্ষতাৰ প্ৰমাণ নথকাৰ বাবে কালামৰ আবেদন খাৰিজ কৰিছিল।
২০০৮ চনত ভাৰতীয় সংবাদ মাধ্যমে এই গোপনীয় ক্ষেপনাস্ত্ৰ কাৰ্যসূচীত (Classified missile programme) কালামৰ ব্যক্তিগত অৱদানৰ দাবী সম্পৰ্কে প্ৰশ্ন উঠাইছিল। ড° কালামক অগ্নি (Agni), পৃথিৱী (Prithvi) আৰু আকাশ(Aakash) ক্ষেপনাস্ত্ৰ প্ৰণালীৰ উদ্ভাৱনাৰ শ্ৰেয় দিয়া হয়। এই সকলো বোৰ গৱেষণা, বিকাশ আৰু ৰূপাংকন আন আন লোকে কৰিছিল, যি সময়ত কালাম পূঁজি সংগ্ৰহ তথা আন সমলসমূহ সংগ্ৰহ কৰাত ব্যস্ত আছিল। DRDO ৰ নিৰ্দেশক হিচাপে ড° কালামে বহু কৃতিত্ব দিয়া হয়। কিন্তু এডভান্স চিস্টেম লেবৰেটৰীৰ প্ৰাক্তন নিৰ্দেশক আৰু অগ্নি ক্ষেপনাস্ত্ৰ প্ৰকল্পৰ প্ৰাক্তন নিৰ্দেশক ড° ৰাম নাৰায়ণ আগৰৱাল হে ‘অগ্নি’ৰ সফল ৰূপাংকনৰ মূল হোতা বুলি ভৱাৰ থল আছে। নিজৰ আত্মজীৱনীত ড° কালামে অগ্নিৰ সফলতাৰ কৃতিত্ব MIT ত শিক্ষালাভ কৰা ড° আগৰৱাললৈ সমৰ্পিত কৰিছে। ‘পৃথিৱী’ ক্ষেপনাস্ত্ৰৰ সফলতাৰ বাবে কৰ্ণেল ভি জে সুন্দৰম আৰু ‘ত্ৰিশূল’ শ্ৰেণীৰ ক্ষেপনাস্ত্ৰৰ ক্ষেত্ৰত কমাণ্ডাৰ এচ আৰ মোহনৰ মূল কৃতিত্ব আছে বুলি কালামে উল্লেখ কৰিছে।
২০০৬ চনত জ্যেষ্ঠ সংবাদদাতা প্ৰফুল বিডৱাই্য়ে “দি ডেইলি স্টাৰত”) লিখিছিল যে, ইন্দিৰা গান্ধীৰ ইচ্ছানুসৰি কালামৰ নিৰ্দেশনাত চলা ‘প্ৰজেক্ট ভেলিয়েণ্ট’(Project Valiant) আৰু ‘প্ৰজেক্ট ডেভিল’(Project Devil) দুয়োটা কাৰ্যসূচীয়েই সম্পূৰ্ণ বিফল হৈছে। ১৯৮০ চনত ভাৰতীয় সেনা বাহিনীৰ হেঁচাত ভাৰত চৰকাৰে দুয়োটা প্ৰকল্পই বাতিল কৰিবলৈ বাধ্য হয়।
বহুতো অসামৰিক সংগঠনে “কুন্দনকুলম নিউক্লীয়েৰ শক্তি সংযন্ত্ৰ”(Koodankulam Nuclear Power Plant) সম্পৰ্কে কালামৰ স্থিতিকো সমালোচনা কৰে, তেখেতে এই সংযন্ত্ৰ স্থাপন কৰাৰ পোষকতা কৰিছিল আৰু সেই বিষয়ে স্থানীয় লোকসকলৰ লগত কেতিয়াও আলোচনা কৰিব নিবিছাৰিছিল। এবাৰ কালামে এই প্ৰকল্পৰ ক্ষেত্ৰ পৰিদৰ্শন কৰোতে স্থানীয় ৰাইজৰ পৰা ভীষণ প্ৰতিবাদৰ সন্মূখীন হৈছিল। প্ৰতিবাদী সকলে কালামে নিশ্চিত কৰা এই সংযন্ত্ৰৰ সুৰক্ষা উপকৰণ সমূহৰ বিশ্বাসযোগ্যতা নাই বুলি মত পোষণ কৰিছিল।

মাৰ্কিন নিৰাপত্তা কৰ্তৃপক্ষৰ দ্বাৰা তালাচী :
২০১১ চনৰ ২৯ চেপ্টেম্বৰত বিমানত উঠিবলৈ লওতে নিউয়ৰ্কৰ জন. এফ. কেনেডী বিমানবন্দৰত আব্দুল কালাম তালাচীৰ সন্মূখীন হৈছিল। মাৰ্কিন নিয়ম অনুসৰি যিসকল লোকৰ তালাচীৰ পৰা অব্যহতি দিয়া হয়, সেইসকল লোকৰ তালিকাত ড° কালামৰ নাম নথকাৰ বাবে তেখেতক “ব্যক্তিগত তালাচী” লোৱা হৈছিল। এবাৰ এয়াৰ ইণ্ডিয়াৰ (Air India) বিমানত উঠিবলৈ যাওতেও মাৰ্কিন কৰ্তৃপক্ষই তেখেতৰ তালাচী লয় আৰু তেখেতৰ জেকেট আৰু জোতা খুলিবলৈ বাধ্য কৰে, কিয়নো তেঁওলোকৰ নিয়ম মতে “ব্যক্তিগত তালাচী” লওতে এই কেইটা বস্তু পিন্ধি থাকিব নোৱাৰি। এয়াৰ ইণ্ডিয়াৰ বিমান খনৰ কৰ্মচাৰী সকলে ড° কালাম ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতি বুলি নিশ্চিত কৰাৰ পাছতো মাৰ্কিন কৰ্তৃপক্ষই তেখেতক এই তালাচীৰ পৰা ৰেহাই দিবলৈ মান্তি নহয়। ২০১১ চনৰ ১৩ নৱেম্বৰলৈকে এই ঘটনাটো কাকো জনোৱা হোৱা নাছিল, কিন্তু গম পোৱাৰ লগে লগে দেশজুৰি ইয়াৰ তুমুল প্ৰতিবাদ হয়, আৰু ভাৰত চৰকাৰেও প্ৰতিক্ৰিয়ামূলক পদক্ষেপ লোৱাৰ ভাবুকি দিয়ে। ভাৰতৰ ‘পৰৰাষ্ট্ৰ মন্ত্ৰালয়ে’ (Ministry of External Affairs)ও আধিকাৰিক ভাবে এই ঘটনাৰ প্ৰতিবাদ জনায়। পিছত প্ৰকাশ কৰা এক বিজ্ঞপ্তিত মন্ত্ৰালয়ে জনাই যে মাৰ্কিন চৰকাৰে (Federal government of the United States) এই ব্যৱহাৰৰ বাবে লিখিত ভাবে ক্ষমা প্ৰাৰ্থনা কৰে।
ভাৰতীয় ‘ব্যুৰো’ অফ চিভিল এভিয়েচন চিকিঅ’ৰিটি’ ৰ তালাচীৰ পৰা ৰেহাই পাব লগা ব্যক্তি সকলৰ তালিকাত তেখেতৰ নাম থকা স্বত্বেও ২০০৯ চনৰ জুলাই মাহত নতুন দিল্লীৰ ইন্দিৰা গান্ধী আন্তৰ্জাতিক বিমান বন্দৰত (Indira Gandhi International Airport) “কণ্টিনেণ্টেল এয়াৰলাইনচ”(Continental Airlines) ৰ কৰ্মচাৰী সকলে সাধাৰণ যাত্ৰীৰ দৰে কালামৰ তালাচী লোৱাৰ ঘটনা ঘটিছিল।

ভাৰতৰ ভৱিষ্যত : ২০২০
তেখেত ৰচিত গ্ৰন্থ ভাৰত-২০২০ (India 2020) ত কালামে ২০২০ চনৰ ভিতৰত ভাৰতবৰ্ষক এক প্ৰজ্ঞা মহাশক্তি (Knowledge Superpower) আৰু উন্নতিশীলৰ পৰা উন্নত দেশলৈ (Developed Nation) পৰিবৰ্তিত কৰিবৰ বাবে এক কৰ্মসূচী তৈয়াৰ কৰাৰ দৃঢ়মত পোষণ কৰে। নিউক্লীয়েৰ অস্ত্ৰৰ (Nuclear Weapons) ওপৰত কৰা তেখেতৰ গৱেষণাক তেখেতে ভাৰতক ভৱিষ্যতৰ মহাশক্তি ৰূপে গঢ়ি তোলাৰ এক পদক্ষেপ বুলি গণ্য কৰে।
জানিব পৰা মতে তেখেত ৰচনা কৰা গ্ৰন্থ সমুহৰ অনুদিত ৰূপ দক্ষিণ কোৰিয়াত অতীৱ জনপ্ৰিয়।
ড° কালামে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তি বিকাশৰ আন আন ক্ষেত্ৰ সমূহতো সক্ৰিয় সহযোগ আৰু আগ্ৰহ অব্যাহত ৰাখিছে। তেখেতে "জৈৱ-প্ৰত্যাৰোপক"ৰ (Bio-Implants) বিকাশৰ বাবে এক গৱষণা কাৰ্যসূচীৰ প্ৰস্তাৱ ৰাখিছে। তেখেত মালিকীস্বত্বাধীন চফ্টৱেৰতকৈ "অপেন চ’ৰ্চ" (Open Source) ব্যৱস্থাৰ এজন সমৰ্থক আৰু তেখেতে বিশ্বাস কৰে যে বৃহৎ পৰিসৰত ব্যৱহাৰ হ’লেহে তথ্য প্ৰযুক্তিৰ সুবিধাসমূহ সৰ্বসাধাৰণে উপভোগ কৰিব পাৰিব।
১৯৯৯ চনত ভাৰত চৰকাৰৰ বিজ্ঞান উপদেষ্টাৰ পদৰ পৰা অব্যাহতি লোৱাৰ পাছত ড° কালামে প্ৰত্যেক বছৰতে ১,০০,০০০ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ লগত কথা বতৰা হোৱা লক্ষ্য বান্ধি লৈছে লৈছে। তেখেতৰ নিজৰ ভাষাৰেই “মই নতুন প্ৰজন্মৰ লগত থাকি বেছি ভাল পাও, বিশেষকৈ স্কুলীয়া ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ লগত। এতিয়াৰ পৰা মই তেঁওলোকৰ লগত মোৰ অভিজ্ঞতা বিনিময় কৰিম, তেঁওলোকৰ কল্পনা শক্তিক জাগ্ৰত কৰিবৰ চেষ্টা কৰিম, আৰু তেঁওলোকক এখন উন্নত ভাৰতবৰ্ষৰ বাবে কাম কৰিবলৈ সাজু কৰি তুলিম, যাৰ বাবে পথচিত্ৰ ইতিমধ্যে তৈয়াৰ কৰা হৈছে”। ৰাষ্ট্ৰপতি হৈ থাকোঁতে বা তাৰ পৰবৰ্তী সময়তো তেখেতে ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ লগত যোগাযোগ অব্যাহত ৰাখিছিল।

জনপ্ৰিয় সংস্কৃতি :
২০১১ চনৰ মে’ মাহত ড° কালামে দেশৰ যুৱ প্ৰজন্মৰ বাবে “মই কি দিব পাঁৰো আন্দোলন” (What Can I Give Movement) নামেৰে এক মিশ্যন আৰম্ভ কৰে, যাৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে দূৰ্নীতি নিৰ্মূলকৰণ। ইয়াৰ ওপৰিও ড° কালামে তামিল ভাষাত কবিতা লিখে আৰু বীণাই নামৰ এক দক্ষিণ ভাৰতীৰ ততবাদ্য বজাই ভাল পায়।
২০০৩ আৰু ২০০৬ চনত তেখেতক এম টি ভি য়ে “বছৰতোৰ যুৱ আদৰ্শ” (MTV Youth Icon of the Year) খিতাপ প্ৰদান কৰে। ২০১১ চনৰ “ আই এম কালাম”(I Am Kalam) নামৰ হিন্দী বোলছবি খনত ড° কালামক ‘ছটু’ নামৰ এটা দূখীয়া অথচ তীক্ষ্ণধী ৰাজস্থানী (Rajasthani) ল’ৰাৰ ওপৰত এক অসাধাৰণ যোগাত্মক প্ৰভাৱ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে, বোলছবি খনত ছটুৱে এই মহান ব্যক্তিজনৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ নিজৰ নামটোকে সলাই কালাম কৰি লয়।

পুৰস্কাৰ আৰু সন্মানসমূহ :
ড° এ, পি, জে, আব্দুল কালামৰ ৭৯তম জন্মদিৱস ‘ৰাষ্ট্ৰসংঘ‘ই ’বিশ্ব শিক্ষাৰ্থী দিৱস’ হিচাপে পালন কৰিছিল। ৪০ খন বিশ্ববিদ্যলয়ে তেখেতক সন্মানসূচক ডক্টৰেট ডিগ্ৰী প্ৰদান কৰে। ভাৰত চৰকাৰেও DRDO আৰু ISRO ৰ লগতে চৰকাৰৰ বিজ্ঞান উপদেষ্টাৰ ৰূপত তেখেতৰ অৱদানৰ স্বীকৃতি স্বৰূপে ১৯৮১ চনত ‘পদ্ম ভুষণ’ আৰু ১৯৯০ চনত ‘পদ্ম বিভুষণ’ উপাধিৰে ড° কালামক সন্মানিত কৰে। ১৯৯৭ চনত, ভাৰতৰ প্ৰতিৰক্ষা প্ৰযুক্তিৰ বিজ্ঞানসন্মত গৱেষণাৰ আৰু আধুনিকীকৰণৰ ক্ষেত্ৰত ড° কালামৰ যুগান্তকাৰী অৱদানৰ বাবে তেখেতক ভাৰতৰ সৰ্বোচ্চ অসামৰিক সন্মান ‘ভাৰত ৰত্ন’ৰে বিভূষিত কৰা হয়।

গ্ৰন্থ আৰু তথ্যচিত্ৰসমূহ :

কালামৰ লিখনিসমূহ :
• Wings of Fire: এখন আত্মজীৱনী ' এ. পি. জে. আব্দুল কালামৰ দ্বাৰা ৰচিত, Arun Tiwari; Universities Press, ১৯৯৯.
• India 2020: A Vision for the New Millennium এ. পি. জে. আব্দুল কালামৰ দ্বাৰা ৰচিত, Y. S. Rajan; New York, ১১৯৮
• Ignited Minds: Unleashing the Power Within India এ. পি. জে. আব্দুল কালামৰ দ্বাৰা ৰচিত,; Viking, ২০০২
• The Luminous Sparks এ. পি. জে. আব্দুল কালামৰ দ্বাৰা ৰচিত; Punya Publishing Pvt Ltd, ২০০৪
• Mission India এ. পি. জে. আব্দুল কালামৰ দ্বাৰা ৰচিত, Paintings by Manav Gupta; Penguin Books, ২০০৫
• Inspiring Thoughtsএ. পি. জে. আব্দুল কালামৰ দ্বাৰা ৰচিত; Rajpal & Sons, ২০০৭
• Developments in Fluid Mechanics and Space Technology এ. পি. জে. আব্দুল কালাম আৰু ৰদ্দাম নৰসিংহৰ দ্বাৰা ৰচিত; Indian Academy of Sciences, ১৯৯৮

জীৱনীমূলক গ্ৰন্থ :
• Eternal Quest: Life and Times of Dr. Kalam by S. Chandra; Pentagon Publishers, 2002.
• President A. P. J. Abdul Kalam by R. K. Pruthi; Anmol Publications, 2002.
• A. P. J. Abdul Kalam: The Visionary of India by K. Bhushan, G. Katyal; A.P.H. Pub. Corp, 2002.
• A Little Dream (documentary film) by P. Dhanapal; Minveli Media Works Private Limited, 2008.
• The Kalam Effect: My Years with the President by P.M. Nair; Harper Collins, 2008.
• My Days With Mahatma Abdul Kalam by Fr.A.K. George; Novel Corporation, 2009.

মৃত্যু :
Livable Planet earth বিষয়ত আই আই এম শ্বিলঙত ২০১৫ চনৰ ২৭ জুলাই তাৰিখে বক্তৃতা প্ৰদান কৰি থাকোঁতে সন্ধিয়া প্ৰায় ৬:৩০ বজাত কালামৰ হাৰ্ট এটেক হয়। গুৰুতৰ অৱস্থাত তেখেতক বেথানী চিকিৎসালয়লৈ লৈ যোৱা হয়। সুস্থ কৰি তুলিবলৈ চেষ্টা কৰা পাছতো হৃদয়ন্ত্ৰৰ ক্ৰিয়া বন্ধ হৈ সন্ধিয়া ৭:৪৫ বজাত তেখেতৰ মৃত্যু ঘটে।

ফোনঃ +91 9435983235
ই-মেইলঃ jamanur786@gmail.com